U zimskom periodu godine u povrtarskoj proizvodnji ima relativno manje posla tako da povrtari imaju vremena da dobro isplaniraju koje kulture će gajiti na svojim parcelama. S obzirom da je pravilna primena plodoreda temelj svih sistema proizvodnje, bez obzira da li se radi o konvencionalnoj, integralnoj, organskoj ili održivoj poljoprivredi, važno je na vreme planirati i primeniti pravila plodoreda.
Plodored može da bude povrtarski, ratarsko-povrtarski ili hortikulturni kod koga se povrtarske kulture smenjuju sa cvećem. U naši agroekološkim uslovima, osnovni plodored je tropoljni, dok za povrtare koji se bave proizvodnjom na velikim površinama, preporučuje se primena četveropoljnog plodoreda.
Prednosti primene plodoreda su višestruke, pre svega, njime se rešava problem monokulture kojom se narušavaju biološke, fizičke i hemijske osobine zemljišta. Plodoredom se direktno utiče na plodnost zemljišta, a usevu se pruža i efikasna zaštita od prouzrokovača biljnih bolesti, korova i zemljišnih štetočina. Posebno je važan kada je u pitanju ishrana povrća, jer je povrtarska proizvodnja veoma intenzivna proizvodnja u kojoj se smenjuje više kultura na istoj proizvodnoj parceli u toku godine.
Prilikom planiranja plodoreda potrebno je voditi računa o zahtevima povrtarskih kultura prema obradi zemljišta, đubrenju, navodnjavanju kao i tolerantnosti prema prethodnoj kulturi. Tropoljni plodored podrazumeva da se obično za prvo polje planiraju parcele koje će se đubriti stajnjakom. Na tim parcelama se gaji plodovito povrće i kupusnjače jer dobro reaguju na direktno đubrenje organskim đubrivima, zahtevaju visok nivo agrotehnike kao i racionalnu i kvalitetnu obradu. Na drugom mestu, odnosno, polju gaje se korenaste i lukovičaste vrste kao i lisnato povrće. One se uglavnom ne đubre stajnjakom ali koriste organsku materiju, unetu tokom prethodne vegetacije. Na trećem polju su leguminoze, odnosno, grašak, boranija, pasulj…U toku druge i treće vegetacije polja se samo rotiraju. Tokom četvrte vegetacije, raspored vrsta po poljima, isti je kao i prve godine.
Snježana Vujinović, dip.inž.
Vujinović Snježana
Vujinović Snježana