[Ana ProkićUčesnik]

Korišćenjem zemljišta često dolazi do poremećaja ravnoteženjegovih pojedinih sastojaka, što neminovno dovodi do njegovog oštećenja. Jedna od glavnih mera zaštite i očuvanja zemljišta je sprovođenje kontrole njegove plodnosti koja predstavlja jedan od najvažnijih faktora u okviru trajnog praćenja stanja promena u poljoprivrednom i nepoljoprivrednom zemljištu. Zakon o poljoprivrednom zemljištu propisuje svakom korisniku zemljišta obavezu kontrole plodnosti obradivog zemljišta na parametre plodnosti – osnovna fizička i hemijska svojstva zemljišta svake 5 – te godine kao i evidenciju unosa agrohemikalija (đubrivo i pesticidi). Prilikom uzorkovanja zemljišta treba poći od činjenice da zemljište nije homogena sredina, na kojem su, manje ili više izražene razlike po površini i dubini zemljišnog profila.
Značaj pravilnog uzimanja uzoraka zemljišta za analizu ogleda se u tome što od načina izvršenog uzorkovanja zemljišta zavise vrednosti rezultata analize, a zatim i isprvnost zaključaka i mera koje se predlažu. Postoji više sistema uzimanja uzoraka i oni se u većoj ili manjoj meri razlikuju među sobom. Svim ovim sistemima zajednički su izvesni principi koji se moraju poštovati, a to je da uzorak zemljišta mora reprezentovati površinu sa koje je uzet. Osnovna karakterisitika uzorkovanja zemljišta sa celokupne površine, najviše zastupljena u poljoprivrednoj proizvodnji, je da se pojedinačni uzorci zemljišta uzimaju sa cele ispitivane površine i da se od njih pripremaju tzv. “prosečni uzorci”. Površina sa koje se uzima jedan prosečan uzorak je najčešće 3 do 5 ha, a za pripremanje jednog prosečnog uzorka uzima se od 25 do 30 pojedinačnih. Mesta sa kojih se uzimaju pojedinačni uzorci moraju biti pravilno raspoređeni. Najčešći raspored je dijagonalan ili šahovski mada su u primeni i drugi. Kontrolna parcela podrazumeva površinu podjednakih osobina u smislu reljefa, tipa i kvaliteta zemljišta, koja je je u proteklih nekoliko godina korišćena kao jedna celina. Prilikom uzorkovanja jedna proizvodna parcela može imati jednu ili ukoliko je neujednačena ili prelazi površinu preko ha, više kontrolnih parcela. Savetuje se uzimanje uzoraka po šahovskom rasporedu, jer su mesta pojedinačnih uzoraka pravilnije raspoređena po površini parcele. Za prikupljanje uzoraka zemljišta najčešće se koriste tri tipa sondi: holandski, cevasti i svrdlasti tip. U nedostatku sondi uzorkovanje se može izvršiti i ašovom. Pored ovog u poslednje vreme na većim površinama u primeni su i mehanizovani način prikupljanja uzoraka prilagođenim vozilima sa automatskim sondama.

[Autor]

Članci