Virus smeđe naboranosti ploda paradajza (ToBRFV), izuzetno je opasan virus koji može uništiti čitava područja proizvodnje povrća, bilo u staklenicima, povrtnjacima ili na poljima. On se prenosi kontaktom (kontaminiranim alatima, rukama, odećom i direktnim kontaktom zaraženih i zdravih biljaka), ali i materijalom za razmnožavanje (reznicama). Sumnja se i na prenos virusa semenom pa treba obratiti pažnju prilikom kupovine semena i koristiti isključivo dezinfikovano seme. Ovaj virus je registrovan u šest Evropskih zemalja, kao i u Kini, Turskoj i SAD-u.
Opasnost po proizvodnju paradajza i paprike koja preti od ovog virusaje utoliko veća jer do sada ne postoji nijedno sredstvo regisrovano za suzbijanje ovog oboljenja kao ni sorte otporne na ovaj virus.
Prema podacima EPPO (Evropske i mediteranske organizacije zaštite bilja)izvor zaraze mogu biti biljni ostaci, zaraženo zemljište kao i seme.
Simptomi oboljenja kod paradajza su mozaik i mrlje koje se javljaju na listovima, a moguća je i naboranost listova. Na stabljikama, peteljkama i cvetovima javljaju se nekroti;na mesta., a na plodovima se pojavljuju žute ili smeđe mrlje, koje dovode do deformacije plodova i nepravilnog sazrevanja, a plodovi kao takvi gube tržišnu vrednost.
Na listovima paprike se simptomi manifestuju kao žuti mozaik listova, plodovi paprike se takođe deformišu uz pojavu žutih ili smeđih delova na kojima mogu nastati i zelene pruge. Paprika takođe nakon zaraze ovim virusom gubi tržišnu vrednost.
U cilju spre;avanja ovog virusa potrebno je pridržavati se higijenskih mera, sve zaražene biljke potrebno je ukloniti iz zasada i spaliti ih, koristiti samo sertifikovano seme nabavljeno izvan zemalja u kojima je registrovan ovaj virus.
U cilju sprečavanja unošenja i širenja ovog štetnog organizma kod nas Ministartsvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede donelo je Naredbu o sprovođenju posebnih fitosanitarnih pregleda radi otkrivanja štetnog organizma virusasmeđe naboranosti plodova paradajza (ToBRFV), kao i o merama koje se preduzimaju radi sprečvanja unošenja , širenja i suzbijanja tog štetnog organizma.
Izvor: http://www.agroklub.rs; http://www.minpolj.gov.rs
Jović Snežana
Jović Snežana