[Đukić RužicaUčesnik]

Virus je opisan i značajan na svim kontinentima Veoma je značajan i raširen fitopatogeni virus i u Srbiji. Značaj virusa se povećava usled procesa globalnog zagrevanja,pošto se u regionima u kojima se ranije javljao samo u proizvodnji u zatvorenom prostorusve više javlja i u poljskim uslovima

Smatra da je TSWV biljni virus sa najširim krugom domaćina Među najznačajnije gajene biljke domaćine virusa spadaju paprika, paradajz duvan i brojne ukrasne biljke. Domaćini su takođe grašak, salata,arahis, krompir, sočivo, krastavac, lubenica, dinja, luk, beli luk i druge biljke Ima brojne domaćine među ukrasnim biljkama, te se virus javlja na ciklami, begoniji, gladioli, perunici, daliji, gerberi, hrizantemi i drugim biljkama  Rezervoari virusa mogu biti korovi domaćini virusa,među kojima su mišljakinja, štir, maslačak, bokvica, pomoćnica itd.

Vektori virusa su tripsi,kojiprenose virus na perzistentan način. Vektor usvaja virus tokom larvenog stadijuma, i nakon inkubacionog perioda od 3-10 dana postaje prenosilac virusa do kraja života. Nema podatakao prenošenju virusa na potomstvo vektora. Virus se na veće udaljenosti prenosi putemzaraženog biljnog materijala, a izvor zaraze su i zaraženi korovi, zaostale zaražene gajenebiljke iz prošlogodišnje vegetacije, kao i biljke koje se održavaju u zaštićenom prostoru.

Virus prouzrokuje širok spektar simptoma koji zavise od domaćina, sorte, fenofaze razvoja,uslova sredine i soja virusa  Ime virusa potiče od pojave bronzane bojekoja je karakterističan simptom na biljkama paradajza. Ove promene se dešavaju na lisnim drškama, stablu i tački porasta . Zaražene biljke su zakržljale, na njimaplodovi neravnomerno sazrevaju. Sazreli plodovi na svojoj površini imaju žute ili bledocrvenkaste zone, kao i koncentrične prstenaste pegeNa paprici se često javlja žućenje i patuljanje cele biljke. Nekrotični prstenovi ili linije semogu pojaviti na plodu i stablu, a mozaik i nekrotične pege i bronzavost na lišću paprikePlodovi su deformisani. Usled intenzivnog širenja vektora viroza prouzrokuje ogromne štete u proizvodnji paradajza,paprike i ukrasnih biljaka širom sveta koje mogu dostići i do 100%

Usled  specifične biologije, uslova sredine u proizvodnji u zaštićenom prostoru, obaveze pridržavanje karence i skrivenog načina života tripsa, suzbijanje vektora virusa je teška i zahtevna mera, ali je važna u sprečavanju virusnih infekcija. Usled razvoja rezistentnosti, specifične biologije, uslova sredine u proizvodnji u zaštićenom prostoru, obaveze pridržavanje karence i skrivenog načina života tripsa,   U suzbijanju tripsa važnu ulogu mogu imati predatori koji se unose u zaštićeni prostor, među kojima su značajni grinja Neoseiulus cucumeris i stenica Orius insidiosus

U prevenciji i suzbijanju oboljenja  potreban je  integralni pristup zaštite bilja, a na osnovu svojih rezultata preporučuju kombinaciju mera koje uključuju korišćenje UV-odbijajućeg malča,I  insekticida .Uništavanje zaraženih biljaka, prostorna izolacija, prekidanje vegetacije, odnosno izbegavanje preklapanja vegetacije, zabrana istovremenog uzgoja više vrsta biljaka domaćina virusa u istom zatvorenom prostoru, uništavanje korova, postavljanje mreža na otvore zatvorenog prostora predstavljalju važne preventivne mere.

[Autor]

Članci