[Lazić ZoricaUčesnik]

Sa povećanjem proizvodnje borovnice u našoj zemlji predviđa se i povećanje značaja virusnih oboljenja. Sadni materijal je uglavnom uvozni tako da je opasnost unošenja virusa sadnicama velika.
Američka visokožbunasta borovnica je domaćin brojnih virusa i virusa sličnih organizama. Od brojnih virusa koji su opisani, stručnaci Instituta za voćarstvo u Čačku su potvrdili prisustvo dva virusa mozaika borovnice i virusa crvene prstenaste pegavosti borovice.

Blueberry mosaic associated virus (BlMaV) uzrokuje virusnu bolest mozaik borovnice (Vaccinium corymbosum), a potvrđena je prvi puta 1957. g. Bolest je prisutna u mnogim područjima gdje se proizvodi borovnica u Severnoj Americi, Južnoj Americi, Europi, Novom Zelandu, Južnoj Africi i Japanu. Prisustvo ovog virusa u Srbiji je potvrđeno u okolini Osečine i Ivanjice(Jevremović et al.,2015).
Na zaraženom žbunu borovnice ne moraju biti vidljivi simptomi u početku zaraze, postoji latentno razdoblje nakon infekcije. Isto tako neki delovi biljke pokazuju simptome na listu dok su drugi naizgled zdravi. Simptomi su u obliku mrlja, ili mozaika na listu koje mogu biti od svijetlo zelene, žute do crvene. Ovi simptomi se mogu pokazati u jednoj godini, ali ne u slijedećoj.
U literaturi se navodi da plodovi na zaraženim biljkama kasnije sazrevaju i imaju lošiji ukus, što na zaraženim sortama nije primećeno kod nas.
Način prenošenja ovog virusa još uvek nije potvrđen.

Bolest koju uzrokuje Blueberry red ringspot virus (BRRV) prvi puta je opisana u New Jerseyu 1950 g. na borovnici (Vaccinium corymbosum), a kod nas je potvrđena na lokalitetu u okolini Lučana (Jevremović et al.,2014).
Simptomi su u obliku manjih crvenih prstenova koji se spajaju i kasnije mogu pokriti celi list. Pege se javljaju samo na licu listova. Iako su crvene mrlje tipične kod nekih sorti one mogu biti i žućkaste. Kružni prstenovi se također mogu razviti i na jednogodišnjim i starijim zelenim granama. Na plodovima se u fazi zrenja javljaju crveni prstenovi koji se zrenjem ploda gube.
Ali neke studije pokazuju pad prinosa na nekim sortama i do 25 %, dok su kod sorte Ozarkblue plodovi neugledni i nisu za tržište. Zaražene biljke eliminisati iz zasada krčenjem.
Ispitivanje prisustva virusa američke visokožbunaste borovnice (Vaccinium corymbosum L.) u Srbiji sprovedeno od strane Instituta za voćarstvo Čaćak je u periodu 2011-2015.godine. Rezultati ispitivanja su potvrdili prisustvo BlMaV u 8 (9,9%) i BRRV u 1 (1,2%) pregledanom uzorku.
Osnovna mera sprečavanja i kontrole virusnih oboljenja je proizvodnja i korišćenje bezvirusnog sadnog materijala, kao i kontrola vektora koji ih prenose.
Zorica Lazić, savetodavac iz oblasti zaštite bilja

[Autor]

Članci