[Tomić IvicaUčesnik]

Varoa i njeno suzbijanje

Varoa je invazivna parazitska bolest larvi, lutki i odraslih pčela,koju izaziva grinja(krpelj)
Varoa Jacobsoni.Kod nas je odomaćen naziv krpelj, mada je je svakako pravilniji naziv grinja.Prvi
put je nađen na Indijskoj pčeli,kod koje ne pričinjava velike štete zbog toga što ona tokom cele
godine uzgaja trutovsko leglo u kojem varoa polaže jaja i razmnožava se,ali ne i u radiličnom
leglu.Kod nas je njeno prisustvo prvi put utvrđeno 1976 godine.
Krpelj je vidljiv i golim okom.Ženka je smeđe-crvenkaste do kestenjaste boje,tako da se krpelj
vrlo lako uočava na larvama i lutkama.Mužjaci su manji od ženki,bledo sive boje,ne hrane se
hemolimfom pčele,kratko žive i uginu nakon parenja.Prezimljavaju samo ženke i dužina zivota
zimi je 6 do 8 meseci,a leti 2 do 3 meseca.Bez hrane mogu da žive do 10 dana.
Ženka krpelja polaže jaja sa 7 dana starosti.U jednu ćeliju saća može da položi do 5 jaja.Sa
povećanjem trutovskog legla,povećava se i populacija varoe.Razvoj krpelja je tri puta brži od
razvoja larve pčele.Odrastao krpelj i njegova larva hrane se hemolimfom pčele.Na odrasloj pčeli
može se naći i do 50 krpeelja.
Promene u pčelinjoj zajednici zapažaju se tek kada je napadnut veliki broj odraslih
pčela.Napadnute pčele su jako uznemirene,brzo se kreću po saću,vrte se u krug,izlaze na
poletaljku i tu uginu.Oštećene pčele kraće žive.Odrasle pčele izlegle iz zaraženog legla su
sitne,krila i noge su nepravilno razvijeni,trutovi ne mogu da oplode maticu.Larve pčele
napadnute krpeljom mogu da izađu iz ćelije i padnu na podnjaču u košnici.Na poklopljenom
leglu vide se nepravilne rupice na poklopcima,a poklopci naborani.Kontrola na prisustvo varoe
se vrši tako što se ispod zimskog klubeta na podnjači stavi plastična folija ili beli čvrsti
karton.Posle prvog izleta pčela iz košnice treba izvući foliju ili karton i proveriti da li ima mrtvih
varoa.Ako se nađu varoe onda se vrši tretiranje .
Za suzbijanje varoe primenjuju se različiti apitehnički postupci kao što su biološke metode i
hemijska sredstva(akaricidi).
Biološkim metodama suzbijanja varoe postiže se dobar uspeh stavljanjem okvira
građevnjaka,izrezivanjem zaraženog trutovskog legla,uklanjanjem okvira sa zaraženim leglom i
prihranjivanjem pčelinjeg društva i zamena matica.Prethodno ,matica se stavlja u kavez dok se
leglo ne izleči.Ova metoda zahteva mnogo rada.
Najsigurniji način suzbijanja varoe je hemijskim sredstvima.U svetu se koristi veliki broj
preparata,treba primenjivati samo one proverene i koji se nalaze na listi dozvoljenih.Po načinu
dejstva delimo ih na preparate za zadimljavanje,raspršivanje i isparavanje.

Od preparata za zadimljavanje najpoznatiji su tablete Fenotizina,kao i tablete Varitana sa
aktivnom materijom malation i tedion za upotrebu u dimilici.U upotrebi su i ,,Varolik,, i
,,Veramit,,.Dimni listići su takođe u upotrebi ali je njihovo dejstvo kratko i nije rezidualno kao
kod sistemmatičnog i kontaktnog tretiranja.Zapaljeni listići se stave na podnjaču kroz leto ili
ispod pokrovne daske ili preko okvira.
Preparati i hemikalije mogu se ubacivati u košnicu po pčelama i okvirima pomoću
jednostavnih prskalica ili spacijalnih aparata rasprskivača u vidu fine izmaglice(Hemovar,Varolik)
Preparati za raspršivanje slabije deluju ako je spoljna temperatura vazduha niža,ako ima
poklopljenog legla i ako preparati nemaju odgovarajuću aktivnu materiju.
Preparati za isparavanje mogu se brzo i lako primeniti a da se pri tom pčelinje društvo ne
uznemiri.Od isparljivih akaricida mravlja kiselina ima jednostavnu primenu u košnici.Mravlja
kiselina može delovati na poklopljeno leglo ,ako se pravilno primeni.Mravlja kiselina
upotrebljena van pašne sezone nema velikog uticaja na zagađenje meda.Treba biti oprezan sa
njenom upotrebom ,jer može izazvati opekotine na koži.Primenjuje se tako što se natopljene
pamučne trake u obliku fitilja ostavljaju u košnici 28 dana.

 

Ivica Tomić,PSSS-Vranje

[Autor]

Članci