[Kolčić DraganUčesnik]

Troškovi u stočarskoj proizvodnji

Kriterijum za raščlanjavanje troškova na fiksne i varijabilne nije klasičan, da se fiksnim troškovima smatraju troškovi koji postoje i kad proizvodnje nema, već je on specifičan zbog toga što se polazi da proizvodnja postoji, pa se troškovi koji su nužni za održavanje te proizvodnje smatraju fiksnim a troškovi koji nastaju zbog intenziviranja proizvodnje smatraju varijabilnim.
U zavisnosti od intenziteta proizvodnje u stočarstvu, troškovi se dele na fiksne i varijabilne.
Po pravilu troškovi se evidentiraju po vrstama i kategorijama stoke, nameni uzgoja (tov ili priplod).
Troškovi se mogu evidentirati i po rasama stoke.
Odstupanje stvarnih od planiranih troškova čiji je nomativ utroška određen po grlu, bez obzira što su jednim delom fiksni a drugim varijabilni, javlja se zbog razlike između planiranog i ostvarenog broja grla u uzgoju, razlike planiranog i ostvarenog utroška po grlu i zbog razlike između planirane i ostvarene cene utroška.
Dobar deo iste vrste troškova, smatra se jednim delom fiksnim a jednim delom vaijabilni.
U stočarskoj proizvodnji sa stanovišta troškova i rezultata proizvodnje dolazi do izražaja biološka svojstva grla zavisno od vrste i rase grla, ali i od individualnih svostava grla.
U proizvodnji mleka i teladi u fiksne troškove možemo svrstati: održni deo obroka stočne hrane, osemenjavanje, veterinarske usluge, lekove, sitan inventar, troškovi održavanja štala, deo troškova traktora, amortizacija opreme, krava, štala, premijua osiguranja; dok varijabilni troškovi bi bili: proizvodni deo obroa stočne hrane, deo troškova traktora, deo ličnih dohodaka, deo opštih troškova.
Po pravilu spadaju: troškovi hrane, nabavna vrednost grla stavljenog u tov, prostirka,
osemenjavanje i lekovi, usluga mehanizacije lični dohoci proizvodnih radnika.
Odstupanje stvarnih od planiranih troškova kod troškova koji nisu normirani po grlu javlja se zbog razlike između planiranog i ostvarenog utroška odnosno osnovice za obračun troška i zbog razlike između planirane i ostvarene cene , stope za obračun troška. To su sledeći troškovi: troškovi sitnog inventara, troškovi amortizacije, premije osiguranja, drugi delovi ukalkulisanog dohotka koji se smatra direktnim troškom određene proizvodnje ( kamata na kredit iz koga je finansirana nabavka stoke, izgradnja sajam nabavjka opreme i sl.)
Plan troška čiji je normativ utroška utvrđen po grlu izgled : Vrsta troška, jedinica mere, Potrebna količina po grlu, Planirani broj grla, Potrebna količina za planiranibroj grla, Planska cena, Planirani troškovi.
Odstupanje stvarnih od planiranih troškova po uzrocima odstupanja kod troškova čiji je normativ utvrđen po grlu vrši se po istom postupku kao i kod troškova biljne proizvodnje čiji je utrošak planiran pohektaru.
Raščlanjavanje odstupanja stvarnih od planiranih troškova kod direktnih troškova stočarstva koji nisu normirani po grlu vrši se na dve komponente i to odstupanje zbog promene cene-merila za obračun troška na isti način kao i kod direktnih troškova biljne proizvodnje čiji je utrošak planiran po hektaru.

Dragan Kolčić

[Autor]

Članci