[Kolčić DraganUčesnik]

Transport predstavlja jedan od najvažnijih elemenata u poljoprivrednoj proizvodnji, kako zbog velikog angažovanja vremena korišćenja traktorskog parka, tako i zbog troškova kojima to angažovanje utiče na cenu koštanja pojedinih proizvoda. Oko 35 % ukupnog vremena angažovanja traktora dolazi na razne radove u zavisnosti od smera proizvodnje, udaljenosti parcela, dobavljačkih i prodajnih centara, načina izvršenja transporta, upotrebljenih sredstava, klimatskih prilika, stanja puteva i organizacije rada.
Obavljanje transporta vrši se po relativno normalnim uslovima, sve do pojave kiša kada uslovi za rad postaju teži, pa se pribegava korišćenje i jačih traktora.
Karakteristika transporta u poljoprivredi je da se obavlja na više različitih podloga: asvalt,makadam, seoski put, njivski put, strnjika, livada, pa u nekim slučajevima i obrađeno zemljište. U zavisnosti od toga mora i biti takvo transportno sredstvo pogodno za racionalne prevoze odgovarajućih materijala.
Najveći deo transporta unutar gazdinstva obavlja se po mekim putevima u jeku setve pšenice, kukuruza, deteline,….kao i u trenutcima berebe i žetve navedenih i drugih useva koji se rade na gazdinstvima.
Materijali koji se transportuju su najčešće u rasutom stanju a ređe u komadima (vreće, bale,…).
Za utovar, istovar i prevoz pojedinih materija važne su njihove karakteristike kao što su vlažnost, lepljivost, granulometrijski sastav, otrovnost, abrazivnost, način pakovanja,…. .
Najveći deo raznih prevoza i repro materijala može se prema gustini svoje mase podeliti u tri glavne grupe:
I grupa gustina mase od oko 110 – 150 kg/m kubnom (seno, slama, kukuruzovina,..)
II grupa gustina mase od oko 500 – 750 kg/m kubnom (zrnsti proizvodi, stajnjak, korenaso krtolasti proizvodi i neke vrste povrća)
III grupa gustina mase oko 1000 kg/m kubnom (mineralna đubriva, zgoreli stajnjak, tečnost i sl.).
Razdaljina na koju se vrši prevoz raznim transportnim sredstvima u okviru poljoprivrednog gazdinstva obično se kreće 3-10 km mada ima i slučajeva kada je ta daljina i veća.
Osnovna transportna sredstva na poljoprivrednom gazdinstvu su agregati sastavljeni od traktora (raznih jačina) i prikolica (jednoosovinki i dvoosovinki).
Traktori su vrlo pogodna sredstva za izvođenje transportnih radova po poljoprivrednim terenima. Na pravilnost i opravdanost agregatiranja nekog traktora sa nekom prikolicom utiče više faktora kao što su: nosivost prikolice, uslovi podloge (kvalitet, nagib, vlažnost,…), vučna sposobnost traktora, opremljenost traktorapotrebnim uređajima za vezivanje prikolice i za dejstvovanje na nju.
Na otpor kretanja agregrata na poljoprivrednom zemljištu utiče više faktora i to: stanje parcele, vrsta pneumatika i njihovo stanje, masa i snaga traktora kao i bruto masa prikolice. Na vlažnijim i mekanijim terenima dimenzije pneumatika i pritisak u njima bitno utiču na otpor, niži pritisci u pneumaticima utiču na ublažavanje oscilacija i dinamičkih udaraca u toku izvođenja transporta.

Dragan Kolčić

[Autor]

Članci