[Stanković SašaUčesnik]

Suncokret je posle kukuruza i pšenice strateški najbitniji ratarski usev za našu zemlju.Vojvodina, Mačva, Braničevski okrug i Negotinska Krajina glavna su područja proizvodnje suncokreta u našoj zemlji. Ranije je i opština Aleksinca bila poznata po proizvodnji ove vrlo bitne uljane biljke čija je proizvodnja značajno opala u krajevima jugoistočne Srbije poslednjih 20-tak godina, sa opadanjem proizvodnje ulja u ovom delu Srbije i nestankom poznatih uljara sa ovih terena. Međutim poslednjih nekoliko godina vraća se proizvodnja suncokreta na parcelama ratara ovih krajeva. Naročito ove godine proizvodnja suncokreta na teritoriji Nišavskog okruga, pogotovu Aleksinačke opštine značajno je porasla, gotovo za 100-150% u odnosu na predhodnu godinu. Cena suncokretovog zrna prošle godine i očekivanja viših cena zbog situacije u okolini, navela je proizvođače da uvrste suncokret u strukturu setve na svojim parcelama. Suncokret postaje važna ratarska kultura i ovih krajeva. Sve više se ugovara otkup suncokreta i interes proizvođača za zasnivanje proizvodnje suncokreta. Najava sušnih godina i česta pojava suše u većem delu vegetacionog perioda prolećnih ratarskih vrsta ističe i agrotehnički značaj ove uljane vrste, pošto je najtolerantnija na sušne uslove proizvodnje. Proizvođači Nišavskog okruga stidljivo su povećavali proizvodnju suncokreta usvajajući polako tehnologiju proizvodnje ove ratarske vrste i sada se na parcelama Nišavskog okruga mogu videti zaista lepi, ujednačeni, usevi suncokreta, čisti, bez korovskih vrsta dobrih potencijala rodnosti. Tu su prisutni različiti hibridi i klasičnog tipa proizvodnje i tipa clearfild tehnologije zaštite protiv korova. S obzirom na kompleksnost zaštite protiv korova, najveći broj parcela pod suncokretom su kvalitetnih sklopova i uglavnom čiste od korova. Zavisno od rokova setve suncokret je na teritoriji Nišavskog okruga u fenofazama razvoja 5-7 pari listova pa do početka butonizacije. Raniji rokovi setve omogućili su da se iskoristi postojeća zemljišna vlaga i usevi suncokreta kvalitetno niknu i formiraju zaista odlične sklopove useva i dobar potencijal za prinose. Ovi usevi su ui fenofazi 9-10pari listova pa i početka butonizacije. Kasnije posejani usevi suncokreta posle setve nisu imali dovoljno vlage da kvalitetno i ujednačeno niknu i nisu formirali dobre sklopove, ređi su i neujednačeni po fazama razvoja. Ipak poslednje kiše doprineće da usevi suncokreta na poljima Nišavskog okruga iz kasnijih rokova setve poprave svoje sklopove, a kod onih boljih, ranije posejanih, da stvore još bolji potencijal za više prinose. Odavno je poznato da suncokret ovih krajeva ima vrlo dobar kvalitet zrna i da u ovim krajevima nema bolesti i štetočina koje prate proizvodnju suncokreta reona gde je ova vrsta u mnogo većoj meri zastupljena. Setva na površinama gde ranije nije bilo suncokreta, dobra osunčanost terena, faktori su koji će uticati na dobar i kvalitetan rod suncokreta ovih terena. Tereni Aleksinačkog kraja su i ranije bili poznati po proizvodnji, prinosima i kvalitetu suncokreta. Tokom daljeg perioda vegetacije potrebno je preventivno zaštititi useve suncokreta protiv plamenjače, obaviti prihranu borom koji poboljšava oplodnju suncokreta i ukoliko je to moguće, ukoliko biljke suncokreta nisu prerasle obaviti i međurednu kultivaciju. Ova agrotehnička mera veoma je bitna jer poboljšava vodno-vazdušni i hranidbeni režim zemljišta. Međurednom kultivacijom se razbija stvorena pokorica, bolje čuva postojeća zemljišna vlaga i poboljšava i hranidbeni režim zemljišta.

dr Saša Stanković

[Autor]

Članci