[Karapandžić BojanaUčesnik]

Svake godine u usevima paprike na otvorenom polju registruje se prisustvo pamukove, kukuruzne sovice (Helicoverpa armigera) i sovice gama (Autographa gamma).

Pamukova sovica je migratorna vrsta izražene polifagnosti, i jedna od najopasnijih štetočina  u poljoprivrednoj proizvodnji. Preko 250 vrsta gajenih biljaka i biljaka spontane flore su domaćini ove štetočine. Pored paprike, među njenim domaćinima su i paradajz, kukuruz, pasulj, boranija, soja i dr. Prezimi u stadijumu lutke u zemljištu i razvija 2-3 generacije tokom godine. Odrasla jedinka pamukove sovice je noćni leptir koji se hrani nektarom cveta i sokom napuklih plodova. Jaja su beličasta, sferičnog oblika, sa uzdužnim rebrima i poprečnim grebenima između njih. Položena su obično pojedinačno, ređe po dva ili tri, i mogu se naći na nadzemnim delovima biljaka, na licu lista, na pupoljcima, na cvetovima, na plodovima, na dršci ploda paprike. Sveže položena jaja su bele boje, a pred piljenje imaju smeđu nijansu. Dužina embrionalnog razvoja uslovljena je temperaturom, tako da od polaganja jaja do piljenja larvi može proći od nekoliko, do nedelju dana. Sa porastom temperature se, dakle skraćuje dužina embrionalnog razvoja, povećava se brojnost štetočine, time i štetnost. Štete nanose larve pamukove sovice koje su agresivne i proždrljive. Mlađi razvojni stupnjevi larvi hrane se lišćem, skeletiraju ga. Stariji stupnjevi ubušuju se u plodove paprike, hrane se sadržajem plodova i prljaju ih izmetom. Oštećeni plodovi podložni su napadu prouzrokovača truleži. Boja gusenice varira od zelenkaste do braon sa dve trake na leđnoj strani u završnom stadijumu. Mogu dostići dužinu do 4 cm. Dinamika leta ove štetočine prati se svetlosnim lovnim lampama i feromonskim klopkama. Vizuelnim pregledima biljaka u polju registruju se prisustvo položenih jaja, ispiljenih larvi.

Sovica gama je štetočina brojnih ratarskih i povrtarskih vrsta. Tipična je migratorna vrsta. Imago može da preleti i do nekoliko hiljada kilometara. Najintenzivniji let ove štetočine je tokom juna i jula meseca. Kao i pamukovu sovicu karakteriše je visok reproduktivni potencijal. Ženke sovice gama jaja polažu najčešće sa naličja lista. Štete nastaju usled aktivnosti gusenica koje su veoma polifagne i napadaju oko 100 vrsta gajenih i spontanih biljaka. Gusenice gama sovice oštećuje vegetativne delove biljaka, jaja i u pojedinim kulturama mogu prouzrokovati golobrst.

Pamukova sovica i sovica gama suzbijaju se agrotehničkim i hemijskim merama. Od značaja je  suzbijanje korova i duboka obrada zemljišta. Hemijsko suzbijanje, primena insekticida aktivne materije hlorantraniliprol na početku polaganja jaja i piljenja larvi, emamektin benzoat, metaflumizon, spinoteram na početku piljenja larvi, pre ubušivanja u plod. Prilikom primene hemijskih preparata poštovati uputstva za upotrebu proizvođača. Pri visokim dnevnim temperaturama tretman sprovesti u kasnijim večernjim satima.

Boajana Karapandžić, dipl.inž.polj.

 

[Autor]

Članci