[Karapandžić BojanaUčesnik]

Prisutan u svim krajevima gde se gaji šljiva, šljivin smotavac (Grapholita funebrana), najzanačajnija je štetočina ove voćne vrste. Javlja se svake godine i može da pričini značajne štete ukoliko izostanu odgovarajuće mere kontrole. U našim uslovima razvija tri generacije tokom godine.

Štetočina prezimi u stadijumu odrasle gusenice u kokonu na zaklonjenom mestu,  najčešće ispod kore u račvama, ali i u drugim šupljinama. U rano proleće prelazi u stadijum lutke žutosmeđe boje, a potom izleću leptiri, odrasle jedinke. Ove godine let leptira prve generacije počeo je krajem marta, početkom aprila. Leptiri imaju dužinu tela 6-7 mm i raspon krila 13-15 mm. Sivo smeđe su boje, sa prednjim krilima nešto tamnijim od zadnjih. Odmah po izletanju dolazi do kopulacije i potom do polaganja jaja. Ženke mogu položiti jaja na plodove, uglavnom s donje strane ploda, retko na listove u blizini plodova. Sveže položena jaja su sitna, okruglasta, staklata, providna. Tokom embrionalnog razvoja dobijaju žutu boju, a pred piljenje se uočava crna glava larve. Tek ispiljena larva je žućkaste boje sa crnom glavom, dok je odrasla larva ružičaste boje, takođe tamne glave, dužine do 12 mm. Odrasla larva napušta plod, odlazeći u pukotine kore pri osnovi debla i prelazi u stadijum lutke, nakon čega izleću leptiri naredne generacije. Larve treće generacije kada dostignu svoj pun razvoj, napuštaju oštećene plodove i odlaze ispod kore drveta gde ispredaju kokon za prezimljavanje.
Direktne štete nastaju na plodovima kao posledica ishrane larvi. One se ubušuju u plodove i hrane mesom ploda, a oštećuju i košticu mladog  ploda. Hodnici koje prave u plodu ispunjeni su izmetom. U jednom plodu može se naći i veći broj larvi. Napadnuti plodovi poplave, zaostaju u porastu, a na mestima ubušivanja najčešće se javlja kapljica smole. Ovi plodovi pre vremena sazrevaju i opadaju. Oštećenja na plodovima su ulazna mesta za fitopatogene gljive prouzrokovače truleži ploda.
Za utvrđivanje vremena pojave, praćenje dinamike leta leptira šljivinog smotavca, koriste se feromonske klopke. Vizuelnim pregledom utvrđuje se prisustvo položenih jaja, kao i faza njihovog embrionalnog razvoja. Ovim se omogućava pravovremeno sprovođenje hemijskih mera zaštite primenom registrovanih insekticida (npr. aktivne materije piriproksifen, lambda-cihalotrin, emamektin benzoat) u cilju sprečavanja ubušivanja larvi u plodove.Važna je i rotacija insekticida sa različitim mehanizmima delovanja, uz poštovanje uputstva za upotrebu preparata. Poštovati maksimalno dozvoljen broj tretmana istim preparatom, karencu preparata, odnosno vremenu berbe. Nepesticidne mere odnose se na uništavanje napadnutih plodova.
Bojana Karapandžić, dipl.inž.polj.

[Autor]

Članci