[Milovanović Milenković SanjaUčesnik]

Simptomi nedostatka hranjivih materija u biljkama variraju od vrste, genotipa i elementa ishrane. Najčešće se javljaju u vidu žućenja listova, tamnije zelene boje, hloroze između nerava lista, nekroze, uvijanje lišća, što za posledicu ima zaostajanje u rastu. Opšti simptomi nedostatka nekih neophodnih elemenata biljne ishrane su:

Azot (N). Redukuje se rast vrha biljke i korena; rast je uspravan i vretenast; listovi bledi, žutozelene boje u ranijim fazama, kasnije požute, ponekad dobiju čak narandžastu ili crvenu boju; nedostatak je vidljiv prvo na starijim listovima, hloroza se širi od vrha prema osnovi lista.

Fosfor (P). Biljke su slabo razvijene, redukovan rast vrha biljke i korena; stablo tanko, listovi sitni, grubi, okrenuti prema dole, plavozeleni (gornja strana) i ljubičasti (donja strana), uključujući i nervaturu; promena boje lista u crvenu nijansu nastaje kao posledica povećane sinteze pigmenta antocijana; staro lišće brzo izumire i pokriveno je beličastim pegama.

Kalijum (K). Vrh lista dobija smeđu boju; može doći do pojave rubnih ožegotina; kod nekih biljnih vrsta (paradajz) listovi sitni, ivice starijih listova se uvrću i dobijaju žutu boju; kod pojedinih genotipova na hlorotičnim (žutim) mestima javljaju se sitne suve pege sa smeđim ivicama, plodovi neujednačeno zriju.

Kalcijum (Ca). Simptomi se uglavnom javljaju na mlađim listovima uz vegetativni rast vrha; koren se slabo razvija i smeđe je boje; mlađi listovi su deformisani sa vrhom savijenim unazad i rubovima savijenim prema naličju ili licu lista; vršno lišće je sitnije, gornja strana mu je tamnozelena, sa bledim ivicama, a gornja je ljubičasta; temeni pupoljak stabla izumire, plodovi imaju simptome vršne truleži.

Magnezijum (Mg). U mlađim fazama razvoja na listu se pojavljuje hloroza između nerava sa hlorotičnim područjima koja su međusobno razdvojena zelenim tkivom što daje efekat kugličaste prugavosti; simptomi su prvo vidljivi na donjim listovima.

Gvožđe (Fe). Karakteristična je hloroza između nerava mlađih listova;bledilo vršnog lišća, nervatura neko vreme ostaje zelena, a kasnije celi list požuti, gotovo pobeli;simptomi se šire od mlađeg prema starijem lišću, biljka se sporo razvija.

Bor (B). Ima jak uticaj na tačke rasta; stablo i listovi mogu biti značajno deformisani; manifestuju se pojavom žutih pega na listovima ograničenih okolnim lisnim nervima; ivice liske se uvijaju, a vrh nekrotira i propada.

Mangan (Mn). Izaziva hlorozu vršnog lišća, zelena boja se zadržava samo oko najfinijih nerava. Obolele liske su istanjene.

Sumpor (S). Mlađi listovi su bledo žutozelene boje, dosta slično nedostatku N; rast izdanka je nešto smanjen.

Cink (Zn). Izražena hloroza između lisnih nerava praćena venjenjem hlorotičnog područja; patuljast rast biljaka i skraćene inernodije.

Bakar (Cu). Mlađi listovi poprimaju bledožutu boju sa slabom hlorozom ivica lista.

Molibden (Mo). Listovi postaju hlorotični sa savijenim ili kupasto izbočenim ivicama lista; nedostatak Mo često rezultira i nedostatkom N.

Kako nedostatak pojedinih elemenata utiče i manifestuje se na rast i razvoj biljaka, tako i njihov suvišak može uticati na smanjeno usvajanje drugih elemenata. Višak K nije uobičajen, ali može uticati na smanjeno usvajanje jona Ca, Mg, NH. Višak Mg uzrokuje antagonizam sa jonima K, Ca i Mg. Višak Mn može izazvati manjak Fe, Mo i Mg u biljkama.

Korišćena literatura: Moravčević, Đ., Todorović, V. (2022). Proizvodnja rasada povrća. Poljoprivredni fakultet – Zemun, Univerzitet u Beogradu

Savetodavac: Sanja Milovanović Milenković

[Autor]

Članci