Jačina bokorenja zavisi od niza činilaca:klimatskih uslova,sorte,krupnoće semena,vremena setve,gustine setve,aeracije zemljišta i mineralne ishrane.Zato se na bokorenje može uticati agrotehničkim merama.Bokorenje je jače pri povoljnoj vlažnosti zemljišta,pri boljoj mineralnoj ishrani (naročito azotom)i pri optimalnom roku setve.Pri gustoj setvi bokorenje se smanjuje a pri ređoj setvi jačina bokorenja se povećava.Proces bokorenja se odvija sve do početka vlatanja kada potpuno prestane ili se usporava.Pod fenofazom vlatanja podrazumeva se porast stabla.Začetak formiranja stabla sa člancima počinje još u fazi bokorenja.Tada su članci još kratki a kolenca su na stablu međusobno zbližena Dužina članaka je manja od prečnika stabla.Po završetku bokorenja članci počinju da se izdužuju pa se stablo pojavljuje na površini zemljišta nastavljajući svoj brzi porast.
Sa porastom prvog kolenca stabla iznad površine zemljišta počinje fenofaza vlatanje.To je onaj momenat kada se iznad lisnog rukavca primarnog stabla prstima može napipati stablovo kolence.Dalji porast stabla nastaje izduživanjem članak,kojih pšenica obično ima pet.Prvi donji članak je kratak,dužine je 3-4 cm,a svaki naredni je duži tako da je gornji vršni članak najduži i zauzima 30% i više od ukupne dužine stabla.U uslovima povećane vlažnosti i temperature kao i u uslovima veće zasenčenosti,dužina donjeg članka može biti veća,10 cm i više.usled čega se smanjuje otpornost prema poleganju.U ovoj feno fazi potrebna je optimalna vlažnost zemljišta,optimalna mineralna ishrana i temperatura najmanja oko 15stepeni C.
U periodu vlatanja intezivno se razvija nadzemna mase biljke (stablo i listovi).Lisna površina se povećava pet i više puta u odnosu na površinu u fazi punog bokorenja.Stoga se ova feno faza razvoja smatra kritičnom u pogledu potreba za vodom i mineralnim hranivima.Dužina ove feno faze ima znatnog uticaja na prinos zrna pšenice.Ova faza je presudna za broj klasaka i cvetova te i za formiranje većeg broja zrna u klasu.Veća dužina trajanja ove faze je preduslov za stvaranje većeg broja zrna u klasu,jednog od odlučujućih elemenata ukupnog prinosa.Zato izostatkom ozime prihrane u fazi bokorenja pšenice prinos će biti minimalan bez obzira na dobro osnovno đubrenje u jesen.
Milosavljević Zoran dipl.ing.ratar.
Milosavljević Zoran
Milosavljević Zoran