[Kolčić DraganUčesnik]

Povećanje zemljišnih površina

Kako rešavamo problem povećanja zemljišnih površina ?
Često je pitanje koje se nameće poljoprivrednim proizvođačima. Može se povećati bilo kupovinom ili pak uzimanjem u zakup.
Dejstvo takvog povećanja na finansijski rezultat poslovanja gazdinstva može da bude vrlo različito. Ako povećavamo oranice a da istovremeno nemoramo vršiti posebna ulaganja u pratećea nova osnovna sredstva, onda će za nas od interesa da budu samo oni troškovi koji se menjaju – javljaju se kao novi: seme, godivo, mazivo, veštačko djubrivo, sredstva za zaštitu bilja. Ostali troškovi ostaju kao fiksni. Ako su osnovna sredstva već bila dovoljno iskorišćena pri postojećoj veličini gazdinstva onda pored ovih postojećih troškova koji se i menjaju zbog nabavke nove mašine ili podizanja nove građevine za smeštaj, u varijabilne troškove unećemo i povećanje troškova.
Sa povećanjem površine postavlja se pitanje kako rastu troškovi proizvodnje ako se povećava udaljenost parcele od ekonomskog dvorišta i koja je najveća udaljenost do koje se treba ići pri kupovini ili uzimanja u zakup poljoprivrednog zemljišta. Ovaj problem se rešava metodom diferencijalne kalkullacije jer znamo da sa porastom udaljenosti zbog povećanja troškova i smanjenja prinosa dolazi do smanjenja dobiti sa povećanjem udaljenosti se smanjuje da bi jednog dana bila ravna nuli.
Potrebno je da troškove grupišemo u iste grupe troškova tako da u iste grupe dođu troškovi na koje povećanje udaljenosti utiče na isti način.
Tako razlikujemo tri vrste troškova i to:
oni koji rastu proporcionalno sa porastom udaljenosti (transportni troškovi, troškovi semenskog materijala,…);
troškovi za one radove koji seobavljaju na njivi i koji rastu zbog smanjenja efektivnih časova rada (odlazak do parcele i povratak, takozvani prazni hodovi);
i treća vrsta troškova su troškovi na koje udaljenost ne utiče uopšte (utovar materijala, istovar proizvoda) to su troškovi koji se dešavaju na ekonomskom dvorištu.
Smatra se da se žetveni prinosi ne smanjuju sa udaljenošću parcele, ali ako unapred znamo da će doći do smanjenja prinosa onda to smanjenje unosimo u kalkulaciju.
Diferencijalnu kalkulaciju treba sastaviti za svaku grupu useva jer je uticaj udaljenosti parcele vrlo različit posmatrajući različite useve.
Za svaku kulturu pri jednakoj udaljenosti treba uraditi potpunu kalkulaciju u koju će mo uneti sve varijabilne troškove (oni koji se javljaju u dvorištu) i sastavićemo diferencijalnu kalkulaciju za određene udaljenosti i uneti samo one troškove koji nastaju sa povećanjem udaljenosti parcela od dvorišta.

Dragan Kolčić

[Autor]

Članci