Ožegotine su fiziološka oštećenja koja značajno mogu da umanje kvalitet plodova. Kao termičke povrede usled Sunčevog zračenja velikog inteziteta nastaju u letnjem periodu usled više faktora:
– loše obezbedjenosti zasada vodom
– visoke temperature
– niske vlažnosti vazduha
– pravaca redova
– jače zelene rezidbe koja dovodi do naglog otkrivanja plodova
Pored smanjenja kvaliteta i veličine plodova ukupne štete zbog ožegotina uključuju i :
– pojačano opadanje plodova
– smanjenje broja cvetova u narednoj godini
– skraćenu dužinu čuvanja plodova
Ožegotine se najčešće javljaju u julu i avgustu mesecu kada temperatura predje 30 stepeni i naročito kada posle dužih perioda oblačnog vremena nastupi vedro i toplo vreme. Masovnije se javljaju na jugo-zapadnim delovima krune i kod sorata sa tankom pokožicom. Takodje, ova osatljivost se povezuje i sa manjkom kalcijuma. Po nekim podelama imamo tri tipa podela ožegotina:
– oštećenja epidermalnih i subepidermalnih ćelija koja nastaju kada je temperatura površine ploda malo preko 50 stepeni. Tada tkivo nekrotira.
– oštećenja epidermalnih ćelija i tu dolazi do promene boje povredjenog dela pokožice.
– fotooksidativna oštećenja nastaju usled naglog izlaganja zasenjenih plodova Sunčevom zračenju.
Ova poslednja nastaju kod prejake zalene rezidbe koja se nestručno izvede a bude od ključnog značaja.Po nekim istraživanjima stepen proizvodnog rizika u Srbiji najveći je u Smederevu i Aleksandrovcu 13.2 , Jagodini 12.6 i Negotinu 12.0. Takodje treba napomenuti da temperatura onih delova ploda koji su direkno izloženi Sunčevom zračenju u odnosu na temperaturu vazduha može biti i 15-18 stepeni, dok zasenjeni delovi imaju oko 8. Do ovih razlika dolazi ne samo zbog temperature vazduha već i zbog inteziteta Sunčevog zračenja, brzine vetra, inteziteta transpiracije, vlažnosti vazduha, veličine ploda…
Realno gledano, štete koje nastaju kao posledica oštećenja plodova od ožegotina se mere milionskim iznosima. Zbog globalng zagrevanja i povećanja vrednosti UV zračenja u budućnosti se mogu očekivati i veći proizvodni gubici.
Marković Boban
Dipl. Inž. poljoprivrede
Marković Boban
Marković Boban