[Krsmanović ZlaticaUčesnik]

Organska proizvodnja – PSSS Loznica
Na području rada PSSS „Poljosavet“ Loznica u organskoj proizvodnji se nalazi veliki broj poljoprivrednih proizvođača jagodastog voća, maline i kupine. Započelo se sa sertifikacijom još 2008.god. u organizaciji 2 hladnjače i uz stručnu pomoć PSSS“Poljosavet“ doo Loznica. Tako danas imamo veliki broj proizvođača sa dugogodišnjim organskim statusom.
Poslednjih godina organizovanju otkupa organskih proizvoda priključile su se skoro sve hladnjače sa teritorije na kome deluje PSSS „Poljosavet“ doo Loznica, i sa okolnog terena tako da najveći deo proizvodnje maline u brdskom području pripada organskoj proizvodnji. To su mala gazdinstva koja se u većini slučajeva bave mešovitom proizvodnjom, ekstenzivnom stočarskom proizvodnjom, ratarstvom za svoje potrebe na konvencionalan način i voćarstvom (malina i kupina) po organskim principima.
Organska proizvodnja je poseban vid proizvodnje bez upotrebe sintetičkih sredstava za izhranu i zaštitu biljaka, koja je kontrolisana od strane sertifikacione kuće i sa dobijenim sertifikatom, pri čemu se poštuje i primenjuje Zakon o organskoj proizvodnji i Pravilnik o metodama organske proizvodnje i sertifikacije. Sertifikacija može biti grupna i pojedinačna. Skoro svi proizvođači sa našeg područja su u grupnoj sertifikaciji samo kod različitih organizatora (vlasnika hladnjača)
Najpovoljniji tereni za proizvodnju organske maline i kupine su brdovita područja sa dobro provetrenim parcelama, rastresitim i dobro humusnim zemljištem. Upravo na takvim terenima je i započela organska proizvodnja koja se dalje širila i na neuslovne parcele. Važno je da je teren manje kontamiran štetnim insektima i bolestima kao i da su uslovi za njihovu pojavu manje pogodni. Parcele bi trebale biti izolovane od parcela sa konvencionalnom proizvodnjom koje se tretiraju pesticidima i mineralnim đubrivima
Organizator proizvodnje u grupnoj sertifikaciji sklapa ugovor i dogovara sa proizvođačem proizvodnju, prijavljuje sertifikacionoj kući koja je akreditovana od strane akreditacionog tela i izabrana od resornog ministarstva za vršenje kontrole i sertifikacije. Redovna godišnja kontrola je obično najavljena. Kontrolor kontaktira proizvođača i šalje plan kontrole. Dolaskom na teren kontrolor procenjuje položaj parcela, stanje useva, stanje objekata,…. U kontroli se radi sa ček-listama koje se detaljno popunjavaju. Posebna pažnja se posvećuje pregledu knjige polja koju proizvođač redovno popunjava za svaku kulturu evidentirajući svaku agrotehničku operaciju, sve inpute, količinu primene, zapažanja, sa datumom obavljanja i uz opasku da li se pere i čisti oruđe kojim se radi. Prilikom kontrole se kontrolišu i svi računi za nabavljene inpute sa količinama. Predmet kontrole jeste i praćenje plodnosti zemljišta koje je uključeno u organsku proizvodnju. Analiza plodnosti mora biti urađena u akreditovanoj laboratoriji. Proizvođač koji se bavi i konvencionalnom proizvodnjom mora voditi evidenciju-knjigu polja za kulture u konvencionalnoj proizvodnji koja je predmet kontrole sertifikacione kuće. Kontrolor na osnovu ček lista, uvida u stanje na gazdinstvu, razgovora sa proizvođačem, sačinjava zapisnik , a sertifikaciona kuća na osnovu sve dokumentacije izdaje sertifikat za organske proizvode. Svaki sertifikat sadrži broj koji je dodeljen svakom proizvođaču prilikom sklapanja ugovora o sertifikaciji.
Organizatori grupne sertifikacije su u obavezi da imaju internog kontrolora koji tokom cele godine kontroliše proizvođače, formira grupe po teritoriji i proizvodnji. Interni kontrolor sačinjava skice organskih parcela i gazdinstava, pravi plan aktivnosti, dozvoljene količine sredstava koja se primenjuju, vreme primene, i sve to kontroliše u sledećoj poseti.
U slučaju da kontrolor sertifikacione kuće proceni da postoje određeni rizici u procesu proizvodnje može doći kod proizvođača u nenajavljenu posetu radi kontrole.
Kada govorimo o pojedinačnoj sertifikaciji gazdinstva možemo reći da na našem terenu postoji samo jedan takav, registrovan proizvođač i to na području grada Loznica. Gospođa je kompletno gazdinstvo sa svim vrstama proizvodnje sertifikovala još pre deset godina i proizvodnju obavlja poštujući sve principe organske proizvodnje u izolovanom, prelepom ambijentu pokraj reke Žeravije.
Naš teren ima mnoštvo takvih domaćinstava i položaja, izolovanih parcela gde bi se mogla obavljati organska proizvodnja voća, povrća, žitarica, stoke. Međutim, nedostatak radne snage, neorganizovana proizvodnja za poznatog kupca, udaljenost od potencijalnog kupca su prepreke koje malog proizvođača sprečavaju da se opredeli za ovaj vid proizvodnje.
Ove godine su subvencije za organske proizvođače znatno povećane, za biljnu proizvodnju iznose 400% više od podsticaja za konvencionalnu biljnu proizvodnju. Proizvođači iz grupne sertifikacije moraju od organizatora proizvodnje pribaviti Ugovor o saradnji-kooperaciji i Ugovor organizatora sa sertifikacionom kućom koji sadrži spisak kooperanata, sve to priložiti prilikom promene biljne strukture u kojoj se menja šifra proizvodnje iz konvencionalne u organsku. Važno je znati da se podsticaji za osnovnu biljnu proizvodnju isplaćuju na osnovu stanja u Registru PG na dan 30.09. predhodne godine.
Zlatica Krsmanović, dipl.ing.voćarstva i vinogradarstva

[Autor]

Članci