[Lazić ZoricaUčesnik]

Lisni mineri postaju ekonomski značajne poslednjih godina, i mogu se naći svuda, naročito u plantažnim zasadima jabuke. Njihove gusenice prave različite vrste mina, hraneći se parehnimom lista, te su i ime dobile prema izgledu mine koju obrazuju. U slučaju prenamnoženja, u drugoj polovini vegetacije, može doći do defolijacije. Štete se ogledaju i u slabijem dozrevanju letorasta, izmrzavanju, smanjenoj rodnosti, lošijem kvalitetu plodova. Karakteristika svih vrsta je da imaju više generacija godišnje (najčešće 3-4 generacije).
Praćenjem brojnosti minera na lovnim klopkama utvrđeno je da je najviše prisutan miner tačkastih mina (Lythocolletis blancardella). Kod nas ima četiri generacije. Ugroženiji su voćnjaci blizu reka i jezera, ili koji imaju sisteme za navodnjavanje. Na lišću pravi tačkaste mine, ne oštećujući sprovodne sudove, pa lišće dugo ostaje zeleno. Ova vrsta ima pet larvalnih stadijuma, generacije se prepliću, tako da se mogu naći istovremeno svi stadijumi razvića. Prezimljava lutka, u minama, u opalom lišću, na zemlji.
Miner okruglih mina (Leucoptera scitella) je najštetnija vrsta od svih minera. Pravi karakteristične okrugle mine, smeđe boje, na licu lista, prečnika do 1 cm u okviru kojih se vide koncentrični krugovi (izmet gusenica), a epidermis je izdignut. Na jednom listu može biti i do 50 mina, što može dovesti do potpunog opadanja lišća i retrovegetacije koja iscrpljuje biljku i smanjuje rodni potencijal za narednu godinu. U slučaju velikih brojnosti, obrazuju kokone na peteljkama ploda, tako da oni gube tržišnu vrednost.
Miner belih mina (Lithocolletis corylifoliella), najčešće oko glavnog lisnog nerva, pravi srebrnkasto-bele mine na licu lista, koje su nepravilnog oblika, prečnika do 2 cm. Ostatak lista ne gubi zelenu boju, i lišće ne opada. U slučaju prenamnoženja pravi i do 30 mina po listu.
Miner zmijolikih mina (Lyonetia clerkella) tokom aprila i maja polaže jaja na naličju lista ispod epidermisa. Gusenice koje se razviju se ubušuju i list i prave vijugave, uske mine. Mine obično počinju od centralnog lisnog nerva ka rubu. Mine su ispunjene ekskrementima, u svakoj se nalazi po jedna larva koja progriza otvor na naličju lica da bi se učaurila na listu ili granama.
Od agrotehničkih mera, značajne su sakupljanje opalog lišća i obrada zemljišta kako bi se smanjila brojnost prezimljujućih formi minera.
Hemijske mere zaštite se sprovode u okviru zaštite od najznačajnije štetočine jabuke, jabukinog smotavca.

[right]Zorica Lazić, savetodavac iz oblasti zaštite bilja

[Autor]

Članci