[Kozlina ZoranUčesnik]

Ovo svi mi uglavnom znamo ali postoje i nedoumice u klasifikaciji grla stoke i dobro je podsetiti na pojedine kategorije kod određenih vrsta domaćih životinja.

Klasifikacija je značajna i zbog preciznog navođenja koja grla imaju pravo na subvencije.

Klasifikacija stoke: GOVEDA

Govedarska proizvodnja uključuje uzgoj goveda i proizvodnju mesa, odnosno tovljenje.

Kada su u pitanju goveda, evo kako da ih razlikujete.

Telad – Mlada grla oba pola od rođenja do uzrasta od 3 do 6 meseci.

Junad – Grla oba pola uzrasta od 3-6 meseci do 12-14 meseci.

Junice  – U ovu kategoriju spadaju ženska grla koja su stasala za priplod, uzrasta 12-14 meseci pa do prvog partusa odnosno teljenja.

Poželjan uzrast za priplod je sa 14-15 meseci odnosno kada grlo stekne polnu zrelost. Pored ovoga bitna je i fizička zrelost odnosno da junica dostigne 350 kg.

Bikovi – Muška grla koja su namenjena za priplod. Po pravilu ne bi trebala da se koriste grla mlađa od 15 meseci.

Krave – Kravama pripadaju ženska grla posle prvog teljenja pa sve do kraja života.

Prvotelka – ženska grla u prvoj laktaciji.

Volovi – Muška kastrirana grla, koja su namenjena za rad ili za proizvodnju mesa.

Baby beef – Kod nas se ovaj termin koristi za utovljenu junad od 300 do 450 kg. To su grla koja nemaju stalne zube i pri klanju imaju telesnu masu:

1. a) ženska: 329- 470 kg;
2. b) muška: 350- 500 kg.

Trupovi zaklane junadi baby beef treba da budu težine od 180-300 kg.

Jalova krava – krava koja ne može ostati bremenita ili ne može da oteli živo tele.

Steona krava – krava u drugom stanju, koja nosi tele.

Visoko steona krava/junica – junica ili krava čija je bremenitost u rasponu od 6-og do 9-og meseca.

Laktacija – period nakon teljenja do zalučenja.

U proizvodnji mleka koristi se merna jedinica kilogram (kg) zbog specifične težine koju ima mleko.

(1l mleka iznosi 1,028-1,035 kg)

Klasifikacija stoke: OVCE

Domaće ovce (Ovis aries aries) su domaće životinje, grupisane u rod Ovis, unutar porodice Šupljorožaca (Bovidae), poreklom od vrste Ovis aries.

Ovca je četvoronožna životinja, telo joj prekriva vuna. Biljojed je i preživar. Razvila se iz divljeg Muflona.

Jagnje – mladunče ovce oba pola od rođenja do zalučenja.

Zalučena jagnjad – jagdnjad uzrasta od jednog do 3,5 meseca.

Šilježe – predstavlja podmladak oba pola u starosti od 6 do 12 meseci.

Dviska– žensko grlo od 12 meseci do svog prvog jagnjenja odnosno do svoje prve laktacije.

Dvizac – muško grlo od druge godine života do prvog parenja.

Ovca – žensko grlo od prvog jagnjenja do kraja svog života.

Ovan – muško priplodno grlo.

Ovnovi za klanje –  životinje držane do osme godine starosti, nakon čega se kastriraju i pripremaju za klanje.

Ovce za klanje – ovce koje se koriste za tov radi proizvodnje mesa.

Sjagnjene ovce – bremenite ženke ovaca.

Klasifikacija stoke: KOZE

Domaća koza (Capra hircus hircus, ponekad i samo Capra hircus) je nakon pasa i otprilike u isto vreme s ovcama postala globalno korišćena domaća životinja. Zajedno s ovcama deo su roda Koza unutar porodice Šupljorožaca.

Koza za priplod – ženska grla u punoj polnoj zrelosti.

Sjarena koza – bremenita ženka koze.

Jarac za priplod – mužjak koze stariji od 10-12 meseci koji se koristi za priplod.

Jare – mladunče koze starosti do godinu dana.

Jarad za klanje – tovna jarad dohranjena u periodu dojenja do postizanja mase od 20-25kg.

Koze za klanje – koze koje se kolju zbog steriliteta ili starosti.

Jarac za klanje – muško grlo starije od 8 godina, nakon čega se kastrira i priprema za klanje.

Klasifikacija stoke: SVINJE

Svinja je bilo koja životinja iz roda Sus, unutar jednonožnih kopitara porodice Suidae. Svinje uključuju domaće svinje i njihovog pretka, običnu euroazijsku divlju svinju (Sus scrofa), zajedno s drugim vrstama. Svinje su poreklom s Evroazijskog i Afričkog kontinenta, u rasponu od Europe do pacifičkih ostrvaa. Osim svinja, u porodici Suidae su: Babirusa iz Indonezije, Pigmejska svinja iz Južne Azije, Bradavičasta svinja i drugi svinjski rodovi iz Afrike.

U nekim delovima sveta, svinje se drže kao kućni ljubimci.

Glava joj je izdužena, sa snažnom njuškom koja se završava rilom i ima 44 zuba. Želudac je okruglast i jednostavan, creva su oko 15 puta duža od trupa. Telo je obraslo čekinjama, a ispod kože nalazi se debeo sloj masti. Svinje nemaju znojne žlezde pa zato kada je toplo vreme nastoje biti blizu vode i mulja radi rashlađivanja. Mulj se takođe koristi kao zaštita od sunca.

Svinje su svaštojedi, pa ih je relativno jednostavno uzgajati. Zbog izvrsnog čula njuha koriste se i za traganje za tartufima.

U svinjarstvu su cenjene Engleske pasmine svinja. Najpoznatije su: Berkšir, Jorkšir, zatim Danske bele i Nemačke oplemenjene.

Svinje se smatraju jednim od najinteligentnijih životinja.

Prasad na sisi – odojčad – mladunčad od rođenja do uzrasta od 28 ili 30 dana.

Zalučena prasad – od odbijanja do uzrasta od 25-30 kg ili 2-3 meseca starosti.

Nazimad – muška i ženska priplodna grla od 2-3 meseca do početka korišćenja u reprodukciji. Nazimica – do prašenja ili oko 12 meseci uzrasta.

Krmače – ženska priplodna grla koja su već u reprodukciji.

Nerastovi – muška priplodna grla.

Tovne svinje – grla koja se tove do oko 100–110 kg žive mase.

 

Dipl.inž  Zoran Kozlina

[Autor]

Članci