Priprema biljaka da bi preživele niske temperature počinje još u jesen, kada se u noćnim časovima postepeno snižava temperature vazduha. Proces kaljenja u tom period odlikuje se znatnim povećanjem sadržaja šećera u listovima a naročito u čvoru bokorenja ozime pšenice .Mehanizam ove pojave sastoji se u tome što u toku jeseni, u vreme sunčanih dana, pšenica pri pozitivnim temperaturama može relativno inezivno da vrši process fotosinteze, dok u večernjim, noćnim I jutarnjim časovima pri niskim temperaturama, u biljkama se usporava process disanja I rasta, što dovodi do nakupljanja šećera. U zimskom period biljke koriste šećer, ne samo kao zaštitnu materiju radi snižavanja tačke mržnjenja ćelijskog soka, već I kao energetski materijal koji obezbeđuje proces disanja. U ozime pšenice se nakupljaju prvenstveno disaharidi I monosharidi. U procesu kaljenja protiče hidroliza disaharida, što omogućava povećanje osmotskog pritiska ćelija I prema tome otpornost biljaka prema mrazu.Posle završetka nakupljanja rezervnih materija pri prelazu na temperature ispod 0⁰C, koje određuju tzv.prve faze kaljenja biljaka, pšenica relativno lako izdržava temperature od -10 do -12⁰C. Posle prve faze nastupa druga faza kaljenja pri temperature od -2⁰C do -7⁰C. Pri ovom procesu dolazi do znatnog obezvodnjavanja ćelija odnosno smanjenja sadržaja vode u listovima I čvoru bokorenja I time se otpornost na mraz povećava . Tada biljke mogu izdržati I do -20⁰C. U toki zime u vezi sa potrošnjom ugljenih hidrata I organskih kiselina na disanje, otpornost na mraz, kaljenje biljaka se smanjuje, a povratak prolećnih hladnoća često predstavlja uzrok uginuća biljaka ozime pšenice, čak I pri relativno slabim mrazevima.
PSSS Šabac Svetlana Zlatarić
Zlatarić Svetlana
Zlatarić Svetlana