Obilazeći parcele pod ratarskim usevima ove godine, koju karakterišu kako relativno niske temperature tako i česte padavine uočljivo je prisustvo vode koja leži po njivama, takozvana poljska oka-ogledala. To ponovo postavlja pitanje kako nastaje i kako se može boriti protiv plužnog đona.
Plužni đon je vodonepropusni sloj zemljišta koji nastaje najčešće sabijanjem zemljišnih čestica usled rada teških poljoprivrednih mašina. On ne dozvoljava vodi u zemljištu da se spušta u dublje slojeve zemljišta kada je ima dovoljno i da se leti u nepovoljnim uslovima za gajenu biljku (visoka teperatura, nedostatak padavina i niska vlažnost vazduha)podiže u zonu korenovog sistema.
Pojavu nastanka plužnog đona od prolaska i upotrebe poljoprivrednih mašina imamo kako u ratarstvu tako i u povrtarstvu i voćarstvu. Takođe plužni đon nastaje i usled upotrebe pluga koji ore svake godine na približno istu dubinu, a to je uslovljeno time da se ore traktorima iste snage. To isto stvara uslove za nastanak plužnog đona. U povrtarstvu i voćarstvu pored rada mašina plužni đon može nastati i usled kretanja radnika stalno po istim tragovima, a što može usloviti stvaranje nepovoljnih uslova za razvoj korenovog sistema koji se razvijaju na manjoj dubini.
Usled hroničnog nedostatka radne snage i stalnih potreba za brzim i kvalitetnim radom u poljoprivredi zbog ekstremnih vremenskih uslova, prosto je nezamisliva efikasna poljoprivredna proizvodnja bez primene velike, jake i teške poljoprivredne mehanizacije. Većina manjih domaćinstava ore sa jedinim traktorom koji ima. Osnovni uslovi za nastanak plužnog đona ostaju tu, stalno prisutni.
Nekad je vrlo retko pominjana upotreba podrivača u ratarstvu. Sada se navodi kao obavezna mera u borbi protiv plužnog đona. Opšta je preporuka da se svake 4-5 godina radi podrivanje na dubinu koja se odredi posle upotrebe penetrometra. Podrivanje se obavlja jakim traktorima .To , podrivanje jeste finansijski izdatak ali će se sigurno pokriti i nadoknaditi većim prinosom i boljim zdrastvenim stanjem biljaka. Druga mera borbe na manjim gazdinstvima je da se svake 4-5 godina ore sa traktorom koji je jači bar 20% od onog koji se stalno za to koristi u domaćinstvu. To če sigurno razbiti stvoreni plužni đon nastao usled oranja na istu dubinu. Takođe na manjim površinama , baštama ne koristiti traktore sa plugovima za obradu zemljišta već freze.
Nikoletić Miloš
Nikoletić Miloš