Zaštićeni prostor- plastenici omogućavaju intenzivnu proizvodnju u sezoni i van nje, veću kontrolu od bolesti i štetočina, a što osigurava i zdraviju hranu.Proizvodnja u zaštićenim uslovima osigurava raniju berbu, i cena proizvoda je veća zbog ranog dospevanja na tržište, plodovi su ujednačeni, visokog kvaliteta.
Da bi se plastenik podigao prvo treba obezbediti zemljište.Ono mora zadovoljiti neke osnovne karakteristike.Potrebno je voditi računa o udaljenosti od fabrika,puteva,o konfiguraciji terena, nagibu, položaju, visini podzemnih voda,zaštiti od vetra i pristupačnosti vode, stuje.Gasovi i prašina iz industrijskih pogona štetno deluju na biljke i smanjuju osvetljenje u plasteniku.Zbog toga zaštićeni prostori moraju biti udaljeni od 1-5 km od fabrike kao i 100-500 m od glavnih magistralnih puteva.Štetan uticaj se smanjuje podizanjem visokih ograda od prirodnih ili veštačkih materijala.
Zaštićeni prostori se podižu na ravnim terenima bez izrazitih depresija koje izazivaju visoku vlažnost i prave senku.Poželji su blago nagnuti tereni , s nagibom do 0,4 %, južnog i jugoistočnog položaja sa kojih voda prirodno otiče i koji su osunčaniji.tereni sa visokim podzemnim vodama kao i oni uz rečne tokove Nisu poželjni zbog visoke vlage,učestalih jutarnjih magli, hlađenja zemljišta koje uzrokuje oštećenja korenovog sistema.Blizina podzemne vode trebalo bi da bude na dubini 150 cm.Ukoliko je podzemna voda bliža površini a teren vlažan obavezno je postavljanje drenaže.Jaki vetrovi udarima mogu naneti veliku štetu plastenicima, čak ih i oboriti.Zbog toga plastenike trejba podizati na zaklonjenim terenima,.Najbolje je posaditi zaštitni pojas od tuja ili sličnog drveća koje čini kompaktnu barijeruod površine zemlje do vrha krošnje.
Zemljište nije pogodno za podizanje plastenika ako u blizini nema izvorište kvalitetne vode.Preporuka je da se koristi kišnica ili voda iz prirodnih tokova, vodovoda ili kopanog bunara.Pre proizvodnje treba ispitati kvalitet vode za navodnjavanje.Idealna voda treba da ima nizak sadržaj rastvorenih soli.Voda treba da bude iz čistog izvora i bez biljnih patogena i bakterija.Kiselost vode treba da bude u granicama od 6,0-7,0, niskog sadržaja karbonata i bikarbonata jer će visok nivo biti uzrok nedostatka nekih elemenata kao što su gvožđe, bor, bakar.Kvalitet vode se može popraviti uz pomoć stručnjaka.
Radojka Nikolić,dipl.ing.
PSSS Kruševac
Nikolić Radojka
Nikolić Radojka