Hronologija razvoja zemljoradničkog zadrugarstva u Srbiji može da se podeli na tri faze. Prva faza počinje od pojave prvih zadruga do sredine 1940-ih i obeležena je sa nekoliko značajnih događaja.U ovom periodu dolazi do pojave prvih oblika udruživanja sa elementima kreditnih zemljradničkih zadruga u Bačkom Petrovcu i osniva se prva kreditna zemljoradnička zadruga u selu Vranovu kod Smedereva(1894)koja je poslužila kao model brzog razvoja ove vrste zadruga širom Srbije.Takođe,Kraljevina Srbija učestvuje među 12 zemalja osnivača Međunarodnog zadružnog saveza (ICA,1895).
Na Jagodinskom kongresu(1927.godine) dolazi do rascepa u vođenju zemljoradničkog zadrugarstva posle neslaganja između različitih zadružnih frakcija.
Sve ovo upućuje na zaključak da je zemljoradničko zadrugarstvo Srbije tokom ove kompleksne faze nije funkcionisalo samo uspešno,već je bilo i perioda sa mnogim neželjenim događajima.
Druga faza kreće od 1945.do kraja 1980-ih i karakteristična je po preispitivanju zemljoradničkog zadrugarstva u cilju pospešivanja „socijalističkog preobražaja poljoprivrede“,a zbog sprečavanja jačanja „kapitalističkih elemenata“.Ovo „preispitivanje“ je sprovedeno kroz eksperimente na jugoslovenskom prostoru korišćenjem različitih modela zadruge:seljačka radna zadruga po uzoru na sovjetski model sa izraženim elementima prinude kolektivizacije seljaka;opšte zemljoradničke zadruge radi kooperacije zbog proizvodnje jevtine hrane ili kao osnovna organizacija kooperanata koja predstavlja „metamorfoziranu „zemljoradničku zadrugu integrisanu u državni poljoprivredni kombinat.
Treća faza počinje 1990-ih godina i traje do kraja prve decenije 21.veka i predstavlja delimičnu revitalizaciju zemljoradničkog zadrugarstva koja se poklapa sa postsocijalističkom tranzicijom u poljoprivredi.
Imajući u vidu ovakvu hronologijuu razvoja zadrugarstva u Srbiji nameće se potreba da porodična poljoprivredna gazdinstva ,pre svega mali i srednji proizvođači da bi samostalno nastupali na tržištu moraju da se udružuju da bi se održali.
Jovanović Zvezdana
PSSS Požarevac
Jovanović Zvezdana
Jovanović Zvezdana