Investicije imaju odlučujuću ulogu u realizovanju ciljeva i prioriteta agrarnog i ruralnog razvoja, pre svega kao instrument rasta ukupnih agrarnih proizvodnih faktora i proizvodnje, ali i stvaranja uslova za bolji život na selu. Rast investicija u poljoprivredi predstavlja uslov njene tehničke i tehnološke modernizacije. Svaka investicija nosi sa sobom i određeni rizik. Investicioni rizik predstavlja mogućnost da se cilj investicionog poduhvata ne ostvari. Poljoprivreda je jedna od delatnosti kod koje je veoma prisutna nesigurnost ostvarivanja poslovnog uspeha.
Ako posmatramo biljnu i stočarsku proizvodnju, kao oblasti u poljoprivredi,investicioni rizik se može definisati kao opasnost od mogućnosti ostvarivanja gubitka zbog nepovoljnih faktora (suša, grad, bolesti i štetočine, krađa, požar, varijabilnost cena faktora za proizvodnju i cena proizvoda, rast kamatnih stopa, kvalitet nabavljenih činilaca za proizvodnju, smanjenje subvencija, porast poreza i drugi rizici).
Poljoprivredna proizvodnja je pod značajnim uticajem klimatskih i bioloških faktora pa je podložna velikom broju različitih rizika. Pri tome je biljna proizvodnja znatno podložnija rizicima u odnosu na stočarsku, pošto se ona odvija pod otvorenim nebom. Pored prirodnih uslova izražen je uticaj i drugih vrsta rizika. Jedna od osnovnih podela jeste na:
– interne rizike tj. rizici koji nastaju usled nepredvidivih okolnosti na poljoprivrednom gazdinstvu;
– eksterne rizike tj. rizici u okruženju.
Opasnosti koje prete na samom poljoprivrednom gazdinstvu spadaju u grupu internih rizika. Najznačajnije vrste internih rizika obuhvataju rizike ostvarenja planiranih prinosa usled dejstva prirodnih nepogoda, odnosno proizvodne rizike, finansijske rizike i lične rizike.
Tržišni i politički rizici koji spadaju u grupu eksternih rizika, nastaju usled tržišnih i političkih promena, kao i usled tranzicionih i integracijskih procesa.
Ivana Majdak PSSS Novi Pazar
Ivana Majdak
Ivana Majdak