Najčešće fiziološko oboljenje na plodovima jabuke ponekad se javlja i na kruškama. Javlja se isključivo na plodovima koji su čuvani u hladnjači, odnosno na niskim temperaturama, a simptomi se pojačavaju nakon iznošenja plodova iz hladnjače. Uzrok je oksidacija α-farnezena, jedinjenja koje se prirodno nalazi u pokožici plodova, a čijom oksidacijom se stvaraju jedinjenja pod nazivom konjugovani trieni koji dovode do nekroze ćelija pokožice. Može da se javi na gotovo svim sortama, a posebno su osetljive sorte osnovne zelene boje pokožice (greni smit, crveni delišes). Dodatno, ranija berba dovodi do jače pojave ovog oboljenja. Pored toga, u godinama kada berbi prethodi leto sa veoma visokim temperaturama i sušom, pojava skalda je ranija i veća. Kada je reč o ishrani plodova, veće količine kalijuma podstiču pojavu skalda, dok azot, fosfor i kalcijum smanjuju pojavu skalda.
Pokožica dobija smeđu boju koja sve više tamni nakon iskladištenja, postaje hrapava, odnosno blago ulegnuta. Jači intenzitet posmeđivanja je na neosunčanoj strani ploda. Oštećenje nije jasno oivičeno. Porastom temperature na kojoj su plodovi, posmeđivanje postaje jače. Oboljenje je isključivo površinsko, samo u krajnjem stadijumu može da zahvati tanak sloj mezokarpa ispod pokožice. Na plodovima čuvanim u hladnjačama sa normalnom atmosferom može da se javi već krajem novembra, a na plodovima čuvanim u hladnjačama sa kontrolisanom atmosferom, u januaru.
Slične simptome ima i starosno posmeđivanje, ali se ono javlja na zrelijim plodovima žute pokožice i jače sa sunčane strane. Posmeđivanje pokožice odnosno ožegotine mogu da se jave i u slučaju oštećenja od CO2, ali je u ovom slučaju oboleli deo ploda jasnom ivicom odvojen od zdravog dela.
Suzbijanje oboljenja: Optimalan momenat berbe je veoma važan jer prerana berba dovodi do jake pojave ovog oboljenja. Osetljive sorte i partije treba izneti iz hladnjače pre moguće pojave simptoma, a to je kraj novembra za NA odnosno kraj januara za KA. Ovo su okvirno dati periodi, budući da pojava skalda znatno zavisi od agroekoloških uslova tokom vegetacije. Režimom čuvanja takođe može da se utiče na pojavu oboljenja. Osetljive sorte i partije treba čuvati u ULO uslovima i u tom slučaju se simptomi javljaju kasnije.
PSSS Kraljevo DOO Kraljevo
Mirjana Ostojić, dipl. inž.
Ostojić Mirjana
Ostojić Mirjana