[Nikolić BiljanaUčesnik]

Na pucanje plodova trešnje utiče veliki broj faktora. Sa jedne strane, to su osobine ploda, kao što su krupnoća, čvrstoća mesa, anatomska građa pokožice, osobine kutikule, veličina i gustina stoma, osmotska koncentracija soka ploda, faza razvoja ploda. Sa druge strane, na pucanje plodova utiču faktori spoljne sredine, kao što su količina i trajanje padavina i temperatura.
Krupnoća ploda. Smatra se da su krupniji plodovi više osetljivi na pucanje od sitnijih. Utvrđeno je da unutar iste sorte krupniji plodovi više pucaju u odnosu na sitnije. Takođe, plodovi sa stabala koja su više rodila manje pucaju, što se može objasniti njihovom manjom krupnoćom u odnosu na plodove sa stabala koja su dala niži prinos. Čvrstoća mesa. Generalno se smatra da su sorte trešnje sa čvršćim mesom osetljivije na pucanje ploda u odnosu na sorte sa mekim mesom. Ustanovljena je značajna pozitivna korelacija između čvrstoće mesa i stepena pucanja ploda. Međutim, postoje i brojna odstupanja od ovog pravila. Na primer sorte Regina, Lapins, koje imaju čvrsto meso, su malo osetljive na pucanje ploda, dok su sorte Primavera i Lionska rana, koje imaju meko meso, veoma osetljive na pucanje. Osobine pokožice. Na pucanje ploda utiču i neke osobine pokožice, kao što su elastičnost, veličina ćelija epidermisa, osobine stoma i kutikule. Sorte trešnje koje imaju više izraženu elastičnost pokožice su manje sklone pucanju ploda. Međutim, za sada ne postoje metode pomoću kojih bi se precizno izmerila elastičnost pokožice. Ustanovljena je značajna pozitivna korelacija između veličine ćelija epidermisa i stepena pucanja ploda. Ona je bila najjača kod ćelija koje se nalaze na vrhu ploda.
Smatra se da na pucanje ploda utiču i neke osobine stoma, kao što su broj, raspored i veličina.
Kutikula se nalazi na površini epidermisa pokožice i ima zaštitnu ulogu. Ona predstavlja barijeru koja sprečava ulazak vode u plod, kao i gubitak vode iz ploda. Kutikula je izgrađena od kutina (90-99%) i voska (1-10%). Iako je učešće voska u građi kutikule malo, on ima daleko veću ulogu kao barijera za ulazak i izlazak vode iz ploda. Utvrđeno je da su sorte trešnje sa većom debljinom kutikule manje osetljive na pucanje ploda. Na pokožici plodova trešnje se javljaju sitne kutikularne frakture, koje nisu vidljive golim okom. Pretpostavlja se da su one glavna mesta kroz koja voda ulazi u plod i odakle počinje pucanje pokožice. Ove frakture se mogu javiti u ranoj fazi razvoja ploda, oko mesec dana nakon zametanja. Visoka vlažnost zemljišta i vazduha, kao i neredovna obezbeđenost stabala vodom podstiču njihovo formiranje. Pojava i razvoj kutikularnih fraktura zavise od sorte i podloge. Ove mikrofrakture stvaraju uslove za pojavu truleži plodova trešnje nakon berbe. Osmotska koncentracija soka ploda (sadržaj rastvorljive suve materije) takođe utiče na pucanje plodova. Ukoliko je ona veća, pucanje je više izraženo. Ovo potkrepljuje i činjenica da je pucanje najviše izraženo na vrhu ploda, koji se odlikuje i najvećim sadržajem šećera. Međutim, navodi se da između sadržaja rastvorljive suve materije i pucanje ploda u većini slučajeva postoji slaba korelacija i smatra se da osmotski efekti imaju manju ulogu u pucanju ploda u odnosu na druge faktore. Faza razvoja ploda. U većini slučajeva pucanje se javlja pri kraju treće faze razvoja ploda (intezivan porast i sazrevanje). Kod nekih sorti pucanje se može javiti i ranije, na početku treće faze, dok su plodovi još zelene boje (na primer kod sorti Van i Lambert). U literaturi se navodi da osetljivost na pucanje počinje 10-25 dana pre berbe u zavisnosti od sorte i povećava se do optimalnog datuma berbe. Faktori spoljašnje sredine. Na pucanje plodova značajan uticaj imaju količina i trajanje padavina i temperatura. Pucanje je direktno proporcionalno količini padavina i dužini trajanja vlaženja plodova. Povećanjem temperature u rasponu od 10°C do 40°C linearno se povećava pucanje plodova. Osetljivost plodova na pucanje je najveća izjutra, kada je najveći turgor plodova, a značajno se smanjuje u toku najtoplijeg dela dana, ukoliko je dan bez padavina. Visoke temperature u kombinaciji sa vetrom i suvim vazduhom utiču na smanjenje turgora plodova i tako smanjuju rizik od pucanja plodova. Sa druge strane, faktori koji utiču na smanjenje transpiracije, kao što su visoka relativna vlažnost vazduha i tiho vreme, bez vetra, povećavaju pojavu pucanja plodova.
PSSS Smederevo
Biljana Nikolić
Literatura:Trešnja i višnja, Dragan Milatović, Mihailo Nikolić, Novica Miletić

[Autor]

Članci