Prouzrokovač je foplazma poznata pod nazivom “Candidatus phytoplasma prunorum”. Simptomi su pri put uočeni u Francuskoj i Italiji tokom 20-i 30-ih godina prošlog veka. U Srbiji je prvi put pronađena 2003. godine. Glavni domaćini fitoplazme ESFY su kajsija, breskva i japanska šljiva, ali značajnu ulogu u prenošenju bolesti imaju i druge vrste roda Prunus (đenarika, crni trn, domaća šljiva) kod kojih je zaraza uglavnom latentna, bez ispoljavnja simptoma.
Prvi simptomi se mogu uočiti u toku zime u vidu prevremenog otvaranja pupoljaka. U proleće se često dešava da stabla ili pojedine grane prvo listaju pa tek onda cvetaju. Ranije kretanje vegetacije povećava osetljivost voćaka na izmrzavanje. Na zaraženim granama ispod površne kore se može uočiti promena boje floema, koji dobija mrku boju. Simptomi na listovima se javljaju u toku leta, a najuočljiviji su krajem septembra. Karakterističan simptom je uvijanje listova prema gore, između nerava se javlja hloroza nepravilnog oblika, zaraženi istovi često pocrvene i opadaju pre vremena. Plodovi su sitniji i lošijeg su ukusa. Bujnost i rodnost su redukovani. Na zaraženim granama dolazi do nekroze floema, koja se može uočiti u vidu pojave braon boje ispod kore.Kod najvećeg broja zaraženih stabala dolazi do sušenja za 1-2 godine. Kod manjeg broja stabala dolazi do spontanog oporavka pri čemu se na njima ne uočavau simptomi, mada je zaraza i dalje prisutna. Vektor ove bolesti je buva Cacopsylla prumi koji ima jednu generaciju godišnj i prezimljava kao imago na četinarima. Krajem zime se seli u voćnjake gde polaže jaja,od maja do početka juna nova generacija se hrani na koštičavim voćkama. Vektori zadržavaju infektivnost tokom zime a sledećeg proleća preživeli insekti se sele na voćke i zaražavaju ih.
U borbi protiv ovog patogena primenjuju se preventivne mere. Jedna od najvažnijih mera je korišće zdravog sadnog materijala kao i suzbijanje vektora – lisnih buva kao i gajenje tolerantnih sorti.
Dragana Urošević, dipl. inž. zaštite bilja
Urošević Dragana
Urošević Dragana