Intenzivna voćarska proizvodnja zasniva se na konceptu zasada „nadohvat ruke“. Ovaj princip osim što ima ekonomsko opravdanje sa stanovišta radnih operacija koje su znatno olakšane – rezidba i drugi pomotehnički zahvati , berba, ima snažno uporište u biologiji rasta i plodonošenja voćaka.
Prvi rezultati koji su poslužili kao osnova za razmišljanje i konačno definisanje koncepta „nadohvat ruke“ realizovani su kod kruške, zahvaljujući dunji kao podlozi koja je omogućila dobijanje prvih slabobujnih kombinacija sorta/podloga. Takođe slabobujne podloge za jabuku uvedene su u proizvodnju relativno davno (podloga M9 u proizvodnju je uvedena 1917. godine).
Kod koštičavih voćnih vrsta nisu mogli da se primene isti principi modifikacije rasta nadzemnog dela stabla putem slabobujne podloge, kao kod jabuke i kruške. Razlog je u biologiji formiranja rodnog potencijala i strukturi vegetativnih pupoljaka, kao osnove za pomotehničku kontrolu rasta i rodnosti. Tu se intenzivira razvoj uzgojne forme prema genotipskim specifičnostima svake pojedinačne kombinacije sorta/podloga.
Važan momenat u definisanju koncepta voćnjak „nadohvat ruke“ predstavlja činjenica da se ovim sistemom skraćuje period ulaska u puno plodonošenje. Tako kod jabuke i kruške plodonošenje počinje u prvoj godini posle jesenje sadnje (pod uslovom da su korišćenje sadnice A<sup>++</sup>). Kod šljive i breskve u drugoj godini posle sadnje, a kod trešnje zavisno od uzgojne forme i podloge u drugoj ili trećoj godini posle sadnje.
Voćke koje ulaze u plodonošenje u drugoj ili trćoj godini do pune rodnosti dolaze za tri do pet godina, zavisno od podloge i primenjene agro- i pomotehnike u prve tri godine. Prve tri godine su ključne za formiranje zasada i njegovo puno plodonošenje.
Svi savremeni sistemi gajenja voćaka zasnivaju se na istom konceptu koji je definisan sledećim principima: -niski zasadi, visina habitusa zadržava se do visine na kojoj se svi zahvati na stablu mogu izvesti stojeći na zemlji.
Zasadi podignuti i uvedeni u proizvodnju po principu „nadohvat ruke“ predstavljaju standrad u razvijenim zemljama.
Radmila Koprivica master voćarstva i vinogradarstva
Koprivica Radmila
Koprivica Radmila