[Rilak SlađanaUčesnik]

Cikada maline i kupine pripada grupi Cicadetta montana iz familije Cicadeidae – veliki cvrčci. Predstavnici ove familije su toploljubive vrste, vrlo pokretljivi i često živopisno obojeni.

Ova štetočina pričinjava štete na kupini i malini i kod nas je ekonomski značajna štetočina od 2012.god kada se njena povećana brojnost registrovala na području Centralne Srbije.

Cikada Cicadetta montana complex je krupna insekatska vrsta, robusnog tela sa dva para krila izražene nervature. Veličina tela varira od 10-20mm. Glava kod mužjaka je crna sa žutom flekom; usni aparat služi za bodenje i sisanje. Aparat za proizvodnju zvuka nalazi se sa obe strane abdomena samo kod mužjaka. Na kraju tela ženke se nalazi duga kopljasta legalica čija je funkcija probijanje kore grana i polaganje jaja u napravljeni otvor. Ženka polaže jaja u biljno tkivo najčešće ispod kore rodnih grančica kupine i maline, ali i u jednogodišnje nerodne mladare u vidu zareza. Sveže položena jaja su bele boje dok su pred piljenje žuta. Zbog oštećenja, pod teretom roda ili zbog jačih vetrova dolazi do pucanja grana. Larve se nakon piljenja spuštaju u zonu korenovog sistema (i do 10m dubine) sišući sokove tokom razvića do izlaska na površinu. Žute su boje sa snažnim prednjim nogama čija je funkcija kopanje kanala u zemljištu.

Ciklus razvoja cikada Cicadetta montana complex traje 2-3 godine. Nakon izlaska iz zemljišta, odrasla larva se penje na stablo kupine gde se nakon par sati presvlači i iz košuljice izlazi imago. U toku jedne godine dva puta dolazi do presvlačenja. Prvi talas presvlačenja u našim uslovima je od druge polovine maja do početka juna, dok je drugi polovinom avgusta meseca i u manjoj je brojnosti u odnosu na prvi talas. Imago živi od 2 do 6 nedelja. Košuljice ostaju pričvršćene za stabla kupine na kojima se zadržavaju do kraja vegetacije.

Nakon presvlačenja, posle dve nedelje od pojave imaga,mužjaci počinju da proizvode zvuk prizivajući ženke kada i nastupa parenje.

Biljke domaćini ove cikade su pored kupine i maline i dud, vinova loza i šljiva.

Povećanje brojnosti štetočine u Srbiji je najverovatnije zbog promene klimatskih uslova, pre svega usled porasta srednjih dnevnih temperatura vazduha u poslednjih 10-ak godina.

Najveće štete nanosi ženka polaganjem jaja u rodne grančice koje se lome pod teretom ili pod uticajem vetra pa dolazi do potpunog propadanja roda na njima. Pored direktnih šteta, imago može biti vektor virusa i ostalih fitopatogenih mikroorganizama prouzrokovača bolesti. Oštećeno tkivo predstravlja ulazne otvore za patogene. Potpuno suzbijanje nije moguće prvenstveno zbog brojnih domaćina u kojima ženka polaže jaja. Odsecanje i uklanjanje izdanaka sa položenim jajima kao i njihovo spaljivanje je osnovna mera za redukovanje brojnosti cikade. Nakon rezidbe izneti i uništiti orezane biljne delove sa parcele. Zemljište u redu potrebno je redovno obrađivati kako bi bilo bez korova da se larve ne bi skrivale između korovskih biljaka. Produženo hladno i kišovito vreme u vreme eklodiranja utiče na smanjenje brojnosti štetočine. Na brojnost štetočine u manjoj meri utiču i prirodni neprijatelji poput sitnih ptica i kornjača. Za podizanje zasada birati parcele koje nisu u blizini šuma. Uništavanje divlje kupine oko parcela. U našoj zemlji nema registrivanih insekticidaza suzbijanje ove cikade.

Slađana Rilak dipl.inž.zaštite bilja

PSSS Kruševac

[Autor]

Članci