Monilinia fructicola- smeđa trulež ploda -Ljiljana Jeremić

Patogen Monilinia fructicola  je izazivač smeđe truleži. Smeđa trulež se javlja na  koštičavom voću kao što su breskva, nektarina, kajsija, trešnja i šljiva. Može se pojaviti i na jabuci, krušci i dunji. Kada se ostvare povoljni uslovi za razvoj bolesti može doći do velikih šteta.

Karakteristični simptomi oboljenja koje uzrokuje Monilinia fructicola na koštičavom voću su u vidu  truleži plodova. Plodovi koštičavog voća mogu biti zaraženi u svim fazama razvoja, od zametanja do pune zrelosti, kao i tokom transporta, skladištenja i prodaje.  Simptomi  bolesti se najčešće primećuju na plodovima ali  može doći i do zaraze cvetova, lišća, mladara. Cvetovi postaju smeđi, lepe se za mladari, pojavljuje se masa spora. Ukoliko ima simptoma na cvetovima može doći i do pojave bolesti i na mladarima.  Na zrelim breskvama i nektarinama se pojavljuju male kružne pege koje se spajaju ili povećavaju vrlo brzo tako da plodovi mogu da propadnu i u roku od 2 dana. Na plodu su vidljive mase spora. Oboleli plodovi pocrne, padaju ili ostaju na grani od kojih se formiraju mumificirani plodovi. Simptomi na nezrelim trešnjama su u vidu malih upalih nekrotičnih pega. Na zrelim plodovima su isti kao kod breskve i nektarine.

Gljivica prezimljava najčešće u mumificiranom voću koje ostaje na drvetu ili na zemlji. Sporulacija se dešava u vlažnim uslovima i na temperaturama od 13-25 °C. Spore se šire vetrom, kapljicama kiše i insektima. Može doći do infekcije cvetova, grančica i to je inokulum za zarazu plodova tokom zrenja. Koštičavo voće postaje osetljivije na smeđu trulež tokom zrenja naročito kada su u to vreme više temperature i vlažnost vazduha.Veća su oštećenja ako ima povreda plodova od insekata. Ako su plodovi inficirani i tokom skladištenja može se širiti infekcija na zdrave plodove. Zeleno voće takođe može biti osetljivo, rane infekcije se mogu ostvariti koje mogu  da budu latentne i da se ispolje tek u fazi zrenja. Ako su vlažni uslovi može doći i do sušenja plodova u toku vegetacije.

Mere suzbijanja

Primena pomotehničkih mera – prilikom rezidbe otvoriti krošnju da se poveća provetravanje i prodor sunčeve svetlosti, to smanjuje period vlaženja u krošnjama i omogućava bolju pokrivenost fungicidima prilikom tretmana.Prilikom razređivanja plodova kod breskve paziti da se napravi dovoljno prostora za svaki plod da se ne dodiruju u fazi zrenja.

Primena mehaničkih mera – tokom perioda mirovanja vegetacije vršiti odstranjivanje zaraženih mumificiranih plodova i zaraženih grančica, a u toku vegetacije ako dođe do pojave sasušenih cvetova i grančica potrebno je obaviti njihovo odstranjivanje.

Primena hemijskih mera – kao kod Monilia laxa, u fazi belih balona, u fazi cvetanja i tretmani protiv truleži ploda 2-3 nedelje pre berbe gde treba voditi računa o karenci primenjenih fungicida. Ne koristiti stalno iste fungicide zbog mogućnosti stvaranja rezistentnosti.

U toku 2024.godine u okviru Programa mera zdravlja bilja kao i svake godine u saradnji sa koleginicama iz Instituta za pesticide i zaštitu životne sredine izvršeno je uzorkovanje zdravih plodova breskve na prisustvo patogena Monilinia fructicola. Na osnovu rezultata analize nije utvrđeno prisustvo traženog patogena.