Američka smeđa trulež plodova-Monilinia fructicola

U Evropi najrašireniji i najpoznatiji uzročnici smeđe truleži plodova su gljive Monilinia laxa i Monilinia fructigena. One vrlo često u istim zasadima, pa čak i na istim biljnim organima, egzistiraju zajedno, pa u tom smislu prouzrokuju mešane infekcije. Smatraju se zbog svoje izrazite destruktivnosti jednim od poljoprivredno najznačajnijih prouzrokovača bolesti breskve, šljive i višnje. Osim toga, smeđa trulež na koštičavom voću jedna je i od najznačajnijih „bolesti skladišta“. Kako su se Monilinia laxa i Monilinia fructigena odomaćile kroz celo evropsko područje, u svetu se bolest plodova koju pruzrokuju naziva i „evropska smeđa trulež“. Karantinska bolest Za razliku od njih, gljiva Monilinia fructicola u Evropi ima status karantinskog štetnog organizma pa je kao takva od strane Evropske organizacije za zaštitu bilja (EPPO) svrstana na A2 listu. To znači da je njena prisutnost u Evropi poznata, ali ona nije raširena pa se službeno kontroliše i po potrebi suzbija. Karantinskim merama nastoji se sprečiti njen unos i širenje u područja u kojima ona nije prisutna. Napada vrste mnogih biljnih rodova, ali pre svega: breskvu, šljivu, trešnju i višnju. Monilinia fructicola u Evropi je prvi puta potvrđena 2001. godine na breskvi u Francuskoj. Smatra se da je u Evropu ušla sa zapadne i istočne obale SAD-a, zaraženim biljnim materijalom. Iz tog se razloga bolest koju prouzrokuje gljiva Monilinia fructicola često naziva i „američkom smeđom truleži“.Simptomi koje uzrokuju vrste roda Monilinia spp na zrelim plodovima koštičavog voća vrlo su slični. U povoljnim uslovima, nedugo nakon infekcije, na plodovima se pojavljuju udubljene, vodenaste pege koje se vrlo brzo šire, a plod postaje mekan. Na površini pege gljiva počinje sporulaciju što je vidljivo u vidu naslaga na plodu, tzv. „jastučića“, prevlake koja u potpunosti može prekriti plod. Jastučići mogu biti smeđe-žute, smeđe-sive, beličaste ili sive boje. Takvi zaraženi plodovi najčešće se smežuraju, pa kao takvi predstavljaju izvor zaraze za plodove i listove s kojima se dodiruju.
Hemijske mere suzbijanja
Bez obzira na uklanjanje zaraženih plodova i druge agrotehničke mere, zaštita od smeđe truleži danas se u većini zasada koštičavog voća sprovodi hemijskim merama – primenom fungicida. Kod nas je registrovan veći broj sredstava za suzbijanje bolesti prouzrokovanih gljivama iz roda Monilinia spp na koštičavom voću. Određeni broj tih sredstava na bazi je aktivne materije bakra. Preparati na bazi bakra izrazito su fitotoksični za biljke u vreme cvetanja, pa je u tom period njihova primena zabranjena. Sredstva na bazi bakra primjenjuju se u cilju sprječavanja pojave bolesti, u vreme mirovanja vegetacije, na način da aktivna materija deluje na spore gljive koje prezimljavaju i koje s kretanjem vegetacije mogu prouzrokovati zarazu cvetova, mladara ili plodova. U svetu je već zabeležena pojava rezistentnosti gljive Monilinia fructicola na neke fungicide, prvenstveno jer se ova gljiva na nekim područjima može razmnožavati i spolno (askosporama). To saznanje svakako doprinosi tvrdnjama da ova gljiva u Evropi predstavlja potencijalno veću opasnost od one koju predstavljaju gljive Monilinia laxa i Monilinia fructigena.