Agrotehničke mere u integralnoj biljnoj proizvodnji

Agrotehničke mere u integralnoj biljnoj proizvodnji
U konvencionalnoj biljnoj proizvodnji poslednjih godina, usled intenzivnih aktivnosti čoveka, zastupljen je visok stepen specijalizacije, mehanizacije i primene hemijskih sredstava, što sve češće dovodi do nepoželjnih dejstava na zemljište, do razmnožavanja štetočina, parazita, korova i zagađenja životne sredine. Podizanjem ekološke svesti potrošača javljao se sve više zahtev za proizvodnjom kvalitetne hrane, bez ostataka pesticida i drugih štetnih materija, uz naglašeno korišćenje obnovljivih sirovina i energije i očuvanje prirodnih resursa i životne sredine. Tako se nametala potreba za promenama tehnološkog procesa proizvodnje koji će manje zagađivati životnu sredinu i više voditi računa o kvalitetu proizvedene hrane. Poseban značaj dat je na primeni raznih agrotehničkih mera u integralnoj zaštiti bilja kako bi se smanjilo razmnožavanje brojnih vrsta štetočina, parazita i korova u usevima. Integralna biljna proizvodnja sadrži sve elemente konvencionalnih sistema biljne proizvodnje, ali hemijske mere zaštite se preporučuju samo onda kada su iscrpljene druge mere u borbi protiv biljnih bolesti, štetočina i korova.
Od najznačajnijih agrotehnickih mera u integralnoj biljnoj proizvodnji izdvajaju se plodored, izbor sorti i hibrida, obrada zemljišta, đubrenje, prostorna izolacija, setva, borba protiv korova, žetva, berba, vađenje i ubiranje proizvoda.
Plodored – Zbog čestog vraćanja nekog useva na isto polje, odnosno gajenje useva u monokulturi, dolazi do toga da se češće javljaju takozvane “plodoredne bolesti”. Obično se radi o poznatim biljnim bolestima, štetočinama i korovima, čija se pojava može dovesti u vezu sa pogrešnom smenom useva. Zato je u intregralnoj biljnoj proizvodnji plodored obavezan.
Izbor sorti i hibrida – U integralnoj biljnoj proizvodnji daje se prednost sortama i hibridima koji su otrporni na parazite i štetočine kako bi se smanjila primena pesticida.
Obrada zemljišta – Obrada zemljišta je jedna od najznačajnijih agrotehničkih mera u borbi protiv velikog broja štetnih vrsta raznih useva i korova a efekat je veći ukoliko je obrada češća, blagovremena, dublja i izvodi oruđima koja bolje prevrću zemljište. Kod nas je najveći problem što se kasni sa obradom zemljišta a to dovodi do razmnožavanja brojnih vrsta štetočina. Izostavljanje obrade sa prevrtanjem plastice dovodi do jačeg napada biljnih bolesti jer žetveni ostaci ostaju na površini zemljišta, kao i do masovnije pojave višegodišnjih, rizomnih korova.
Đubrenje – Pravilna i izbalansirana mineralna ishrana, sa NPK đubrivima, utiče na povećanje otpornosti useva, brzu regeneraciju oštećenih delova biljaka, ubrzavanje rasta i brže prolaženje kritičnog perioda na napad štetočina i parazita.
Prostorna izolacija – Kada se zasniva novo polje, u odnosu na prošlogodišnje, od ratarskih useva kod nas je najugroženija lucerka. Lucerka prostorno treba da bude izolovana na 1-1,5 km, što doprinosi kasnijoj pojavi i smanjivanju štete od štetočina.
Setva – Prilikom setve treba se pridržavati optimalnih rokova, dubine setve i količine semena po hektaru.
Borba protiv korova – Primena ove mere doprinosi smanjenom razmnožavanju brojnih vrsta štetočina. Najvažnija je pouzdana identifikacija štetnih organizama i njihovo praćenje vizuelnim pregledima.
Žetva, berba, vađenje i ubiranje proizvoda – Kod nas često kasni žetva, odnosno berba raznih useva, što povećava gubitke, a doprinosi i pojačanom razmnožavanju brojnih vrsta štetočina i parazita. Nakon žetve strnih žita, odnošenjem slame sa polja, smanjuje se razmnožavanje štetočina a brzo odnošenje žetvenih ostataka raznih useva, nepovoljno deluje na ishranu i skrivanje raznih glodara.
Osim agrotehničkih mera u sistemu integralne biljne proizvodnje izuzetno su značajne i biološke mere borbe, prognozno-izveštajna služba, što umesto totalne zaštite omogućava integralnu zaštitu bilja koja u nekim slučajevima može da smanji upotrebu pesticida i do 50% .
Milica Popadić, savetodavac za ratarstvo
PSSS ,,Poljosavet” doo Loznica