Kestenov moljac (Cameraria ohridella)

Najznačajnija štetočina divljeg kestena u parkovima.
Kestenov moljac je najznačajnija štetočina divljeg kestena. To je invazivna vrsta preklom sa Balkana. Larve stvaraju mine s gornje strane listova, gde je pojeden parenhim lista. Time se smanjuje asimilaciona površina. Ovaj moljac iz godine u godinu prouzrokuje preranu defolijaciju kestenovih stabala. Osim što mine smanjuju asimilacionu površinu listova, prouzrokuju i smanjenje estetske funkcije kestenovih stabala koje su jedno od čestih i cenjenih ukrasnih stabala urbanog područja grada Niša.
Štetočina ima 3-4 međusobno preklapajuće generacije godišnje. Zbog toga su imaga u prirodi prisutna od sredine aprila do kraja oktobra. Prezimljava u stadijumu lutke u minama na opalom lišću. Na proleće, imaga se pojavljuju početkom maja. Ženke polažu pojedinačna jaja na gornjoj strani lista divljeg kestena, u blizini nerava. Jedna ženka položi preko 80 jaja. Jaja leptira toliko su minijaturna da ih je gotovo nemoguće primetiti golim okom.
Larve buše kanale koji mogu biti dugi i do 4cm. U slučaju jakih napada, pojedinačni list može biti oštećen mnogobrojnim kanalima što najčešće kao rezultat ima potpuno sušenje lista i njegovo prerano opadanje. U težim slučajevima može doći i do drugog cvetanja krajem leta.
Rubovi kanala, larve lisnog minera i njene izlučevine se jasno prepoznaju gledanjem listova prema svetlu. Po ovoj karakteristici se razlikuje od štete koju izazivaju gljiva Guignardia aesculi uzročnik antraknoze i „neparazitna plamenjača“ (koja je tipična fiziopatija divljeg kestena koja nastaje zbog vodenog stresa i atmosferskog zagađenja).
Da bi se ograničila zaraza u proleće, od osnovne je važnosti skupljanje i uništavanje lišća koje je palo na zemlju u jesen, jer se na njemu nalaze lutke. U cilju ograničavanja populacije ovog insekta minera preporučuje se periodično odnošenje i uništavanje opalog lišća i tokom letnjeg perioda. Imaga, koja su se tek iščaurila iz lutki, skupljaju se u velikom broju na stablu i mogu biti uništavani tretiranjem samog stabla kontaktnim insekticidima. Let odraslih jedinki može biti smanjen upotrebom klopki sa lepkom sa specifičnim feromonom. U slučaju kad su kanali dostigli određenu dužinu, moguća je upotreba endoterapijskih preparata koji mogu dopreti do larvi unutar listova, ili injekcija sistemskih preparata, posebno registrovanih za ovu upotrebu, koja se ubada u deblo, prema propisanim dozama. Da bi se izbegao uticaj insekticida na oprašivanje, apsolutno se trebaju izbeći endoterapijski tretmani za vreme cvetanja. Treba delovati tek kada otpadnu latice i pošto se obavi kontrola prisutnosti insekata pomoću feromonskih klopki.

Gordana Cvetković, mast. inž. zaštite bilja