Fosfor i kalijum, kao hranljivi elementi u proizvodnji voća – Gvozdić Ljiljana

Fosfor kao primarni makroelemenat, sa povoljnom gradivnom ulogom ulazi u sastav mnogih organskih jedinjenja koja se nalaze u biljkama. Direktno utiče na izgradnju nukleotida, nukleinskih kiselina i lipida. Biljke ga usvajaju za svo vreme rasta i razvoja, ali najintenzivnije na početku vegetacije, odnosno u svojoj ranoj fazi rasta i obrazovanja korenovog sistema. On je kod biljaka veoma bitan za procese oplodnje, kao i za dobro ukorenjavanje, a samim tim jačanje korenovog sistema. Fosfor pozitivno utiče i na otpornost biljaka prema niskim temperaturama, bolestima i poleganju.
Za ishranu biljaka od značaja je količina lako pristupačnog (dostupnog ili ratvorljivog fosfora), a to je uglavnom fosfor koji se nalazi u zemljišnom rastvoru u obliku lako rastvorljivih soli.
Fosfor se najvećim delom akumuliše u plodu, te se samim tim izneta količina fosfora iz zemljišta većim delom i odnosi sa parcele, o čemu treba voditi računa prilikom planiranja norme fosfora.

Kalijum spada u makroelemente regulacione uloge i ne ulazi u sastav biljnih organskih jedinjenja. Izuzetno je važan za biljke, zato što utiče na fotosintezu, sintezu proteina, nakupljanje ugljenih hidrata, vodni režim, transport, metabolizam, kao i otpornost biljaka prema niskim temperaturama i bolestima.
Voćarske kulture se odlikuju velikim potrebama za kalijumom, gde njegov nedostatak može dovesti do poremećaja u njihovom metabolizmu, što direktno utiče na smanjenje prinosa i roda. Više ga ima u vegetativnim nego u reproduktivnim organima, što je suprotno zastupljenosti fosfora, a i azota. Zbog toga on i utiče na vodni režim voća, aktivira enzime, stimuliše rast mladog tkiva, podstiče rad fermenata, što sveukupno doprinosi jačanju i otpornosti biljke.
Potrebe za kalijumom su velike u svim fazama uzgoja voća. U prvoj polovini vegetacije bitan je za porast vegetativnih organa, dok je u drugom delu važan za pigmentaciju plodova, sadržaj suve materije, sadržaj šećera i dr.
Zbog izuzetno visoke uloge fosfora i kalijuma za razvoj i plodonošenje voća potrebno ih je putem đubriva dodati u predviđenim rokovima, normama i načinom skladnim održavanju zasada i sklopu biljaka. Odabir formulacije đubriva i sadržaja ovih elemenata je jako važan. Međutim, ni sa viškom unošenja ovih elemenata ne treba preterivati, kako nebi došli do negativnih posledica i štetnosti po biljku i zemljište.

Iz svih navedenih razloga najbolje je i najispravnije služiti se pisanim savetima i preporukom nakon izvršene agrohemijske analize zemljišta.

Gvozdić Ljiljana dipl.ing.polj.