Acidovorax citrulli –prouzrokovač mrljavosti lubenice-Ljiljana Jeremić

Najosetljiviji domaćini bakterije Acidovorax citrulli su lubenica i dinja kod kojih se javljaju simptomi bolesti na plodovima, lišću i stablu (vreži). Kod ostalih biljaka iz ove familije, krastavca tikve i muskatne tikvice simptomi se javljaju samo na listu.
Simptomi bolesti se mogu javiti u svim fenofazama razvoja lubenice i dinje, na lišću, stablu (vrežama) i plodovima.
-Na rasadu se javljaju vlažne pege na naličju kotiledona I može doći i do propadanja rasada.Preporuka je da se rasad zaštiti primenom preparata na bazi bakra.
– Na listu javljaju se u toku vegetatacije I mogu se pomešati sa simptomima drugih bolesti.Pege su sitne, svetle do crvenkasto-braon boje, vodenaste, nepravilnog oblika koje nisu mnogo upadljive .Mogu se širiti duž glavnog nerva i služiti kao izvor zaraze .
– Na zaraženom stablu (vrežama) se javljaju mrke nekrotične izdužene pege, koje kasnije pucaju formirajući uzdužne rak rane, iz kojih se može pojaviti bakterijski eksudat.
– Neke zaražene biljke mogu ostati i bez simptoma sve do pojave ploda. Simptomi na plodu lubenice počinju pojavom sitnih vodenastih pega (prečnika nekoliko mm), koje se brzo šire u veće pege nepravilnog oblika. Za nekoliko dana celokupna površina ploda može biti pokrivena tamno-zelenim, masnim lezijama. Lezije se obično javljaju u periodu neposredno pred sazrevanja ploda. Кasnije lezije na plodu postaju nekrotične i dovode do pucanja ploda. Često se iz ovih pukotina oslobađa beličast bakterijski eksudat. Na kraju dolazi do truljenja celih plodova.
-Na plodu dinje, simptomi se javljaju u vidu sitnih, prvo vodenastih, a zatim mrkih ugnutnih pega, nakon čega sledi i pucanje kore, trulež i propadanje. U kasnoj fazi infekcije plodovi bivaju kontaminirani saprofitnim bakterijama i gljivama.
Bakterija A. citrulli se uglavom prenosi semenom, zaraženim rasadom ili samoniklim biljkama domaćinima. Ciklus razvoja bolesti počinje pojavom zaraženog rasada dobijenog iz zaraženog semena, čijom se sadnjom na proizvodnim površinama bakterija dalje širi na susedne zdrave biljke. Na otvorenom polju ili u rasadnicima bakterija se širi vodom preko zalivnih sistema. Započinjanje novog ciklusa bolesti moguće je i preko zaraženih plodova koji propadaju i ostaju na parcelama, ostavljajući zaraženo seme u zemljištu. A. citrulli se ne prenosi vektorima.Razvoj bolesti bakteriozne mrljavosti ploda favorizovan je u uslovima toplog i vlažnog vremena tokom sezone gajenja lubenice i dinje. U ovakvim uslovima, bolest se brzo razvija i sa samo nekoliko primarnih mesta infekcije može prouzrokovati i do 100% zarazu useva. Bakterija se u usevu brzo širi pomoću kiše.Nije utvrđeno da se prenosi preko zemljišta.
Mere kontrole bolesti su korištenje zdravog semena ; pažljiv pregled rasada, i uništavanje svih kod kojih su uočeni simptomi bolesti; suzbijanje korovskih domaćina u usevima; zaoravanje radi eliminacije biljnih ostataka; korišćenje otpornih / tolerantnih sorti; primena fungicida na bazi bakra ; plodored.

U toku 2019.godine PSSS Jagodina je izvršila pregled lubenice i dinje na simptome patogena Acidovorax citrulli na površini od 26.95 ha lubenice kod 23 proizvođača i na 36 parcela i dinje na površini od 1.15 ha kod 4 proizvođača i na 4 parcele.Nismo utvrdili simptome bolesti i nismo izvršili uzorkovanje.