Rizici su sastavni deo poslovanja poljoprivrednih gazdinstava, i nastaju usled specifičnog karaktera poljoprivredne proizvodnje, globalizacije i liberalizacije tržišta, tranzicionih i integracijskih procesa, klimatskih, političkih i tržišnih promena. Izvori rizika su mnogobrojni, i sa stanovišta poljoprivrednog proizvođača rizik može biti u pogledu veličine prinosa i u pogledu cena na tržištu poljoprivrednih proizvoda.
Ovi rizici su rezultat klimatskih promena (nestabilnost klime, poplava, suša, grad), cena inputa za proizvodnju, ekoloških rizika (zagađenja vode, zemlje i vazduha, smanjivanje biodiverziteta), opadanja plodnosti zemljišta i njegova erozija (kao posledica intenzivnog korišćenja veštačkih đubriva i klimatskih promena), finansijskih rizika (nesigurnost i neraspoloživost izvora finansijskih sredstava za finansiranje proizvodnje, visoke kamatne stope na kredite, neostvarivanje planiranih prihoda od proizvodnje).
Metode za smanjivanje rizika su:
1. Korišćenje podsticaja države za zasnivanje i unapređenje proizvodnje (podsticaji za podizanje novih zasada, zasnivanje novog stada, unapređenje infrastrukture na gazdinstvu, subvencionisanje osiguranja useva od štete, kupovina nove mehanizacije,..)
2. Finansijski instrumenti (korišćenje namenskih subvencionisanih poljoprivrednih kredita, ugovaranje otkupa proizvoda pre početka proizvodnje, stvaranje mogućnosti odložene prodaje – izgradnjom hladnjača i skladišta i prodajom u trenutku visokih tržišnih cena proizvoda, prilagođavanjem asortimana zahtevima tržišta,..)
3. Diverzifikacija proizvodnje na gazdinstvu ( smanjuje se rizik od uticaja nepovoljnih klimatskih uslova jer različite biljne kulture različito podnose nepovoljne klimatske uslove, ublažava se rizik od nepovoljne tražnje za pojedinim proizvodima i povoljno utiče na očuvanje plodnosti zemljišta i biodiverzitita).
4. Integrisanje primarne proizvodnje unutar ukupnog lanca hrane (snažnije proizvodno, interesno i vlasničko povezivanje poljoprivrede)
5. Udruživanje poljoprivrednika
Ovim metodama u znatnoj meri se umanjuju rizici koji mogu dovesti do negativnih ekonomskih efekata u poljoprivrednoj proizvodnji poljoprivrednog gazdinstva.
Savetodavac za agroekonomiju, Živko Stefanović dipl.inž.
PSSS”Poljosavet”Loznica
Stefanović Živko
Stefanović Živko