Uticaj visokih temperatura u periodu zimskog miroanja voćaka

Da bi se sagledao uticaj povišenih temperatura, odnosno temperatura koje su iznad prosečnih u toku zimskih meseci na voće u periodu zimskog mirovanja, moramo se prethodno upznati odnosno podsetiti značaja i načina zimskog mirovanja voćaka.
Zimsko mirovanje je period u godišnjem ciklusu voćaka u kome se fiziološki procesi obustavljaju (rastenje, fotosinteza…) ili se odvijaju smanjenim intezitetom i koji je relativno dug (traje 5-6 meseci) u zavisnoti od voćne vrste, sorte, starosti voćaka, kondicionog stanja voća, ali i od ekoloških činilaca odnosno od klime, temperature, temperaturnih kolebanja, ekspozicije i drugih činilaca. Zimsko mirovanje se može podeliti na dva dela: duboko (biološko) i prinudno (ekološko). Prvo nastupa duboko (biološko) zimsko mirovanje, koje se javlja kada srednje dnevne temperture padnu ispod 8c i po otpadanju listova i prvenstveno je uslovljeno naslednim karakteristika vrste i sorte. Prinudno (ekološko) uslovljeno je činiocima sredine, a na prvom mestu niskim temperaturama i može se prekinuti pvećanjem temperature, čime se provocira kretanje vegetacije. Da bi voće u proleće moglo normalno da cveta, lista i plodonosi potrebno je da u toku zimskog mirovanja bude izvesno vreme izloženo dejstvu relativno niskih temperatura, najbolje 2-8c. U zavisnosti od voćne vrste i sorte razlikuje se i dužina perioda kojem voće treba da bude izloženo niskim tempraturama kako bi iz biološkog prešlo u period ekološkog zimskog mirovanja i kako bi bilo funkcionalno u narednoj vegetaciji. Ovaj period traje od 15-60 dana i kao što je navedeno zavisi na prvom mestu od voćne vrste.Većina voćnih vrsta koje se gaje u našem agroekološkom klimatu treba da provedu od 45-60 dana u biološkom zimskom mirovanju. U ovom periodu ako se jave temperature koje su iznad proseka ne mogu da dovedu do oštećenja voćaka odnosno ne utiču negativno na dalji razvoj voća i rodnost u narednoj godini. Ove povišene tempreature u ovom periodu uslovljavaju samo da se perid biološkog zimskog mirovanja produži. Negativno utiču samo na one voćne vrste koje imaju kratak period biološkog zimskog mirovanja, kao što je kajsija, badem, i koje se već nalaze u prinudnom zimskom mirovanju, pošto je završeno biološko, kada mogu izazvati kretanje vegetacije a sa ponovnim padom temperature i do oštećenja biljke.
Rezime celokupne prethodne priče je, da pojava visokih (iznad 10c) zimskih temperatura i njegov uticaj na voćke zavisi u kom perodu zimskog mirovanja se javlja. Ako se javi u periodu biološkog zimskog mirovanja onda ne može da dovede do oštećenja voćka, ako se pak javi u periodu prinudnog zimskog mirovanja može dovesti do kretanja vegetacije. Ovo kretanje vegetacije nije negativno ako se javi na kraju zimskih meseci i ako posle toga ne bude pojave veoma niskih tempertura, ali je štetno ako se javi relativno ranije i ako posle toga nastupi period hladnih dana kada dovodi do oštećenja cvetnih pupoljaka a može dovesti i do izmrzavanja drvenastog dela biljaka. Naravno od trajanja dužine i inteziteta niskih temperatura koje se jave posel kretanja vegetacije uslovljena je i visina oštećenja. Jedna od dobrih agrotehničkih mera za sprečavanje negativnih uticaja visokih zimskih temperatura je krečenje stabala, koje ima za svrhu odbijanja svetlosti i sprečavanje prevremnog zagrevanja stabala i kretanja sokova.
Literatura:Opšte voćarstvo-Stanković; Jovanović; Trešnja i višnja-Milatović; Nikolić