VISOKE TEMPERATURE – PROBLEM VOĆARA

VISOKE TEMPERATURE – PROBLEM VOĆARA
Ožegotine su fiziološka oštećenja koja značajno mogu da umanje kvalitet plodova. Kao termičke povrede usled Sunčevog zračenja velikog inteziteta nastaju u letnjem periodu usled više faktora:
– loše obezbedjenosti zasada vodom
– visoke temperature
– niske vlažnosti vazduha
– pravaca redova
– jače zelene rezidbe koja dovodi do naglog otkrivanja plodova
Pored smanjenja kvaliteta i veličine plodova ukupne štete zbog ožegotina uključuju i :
– pojačano opadanje plodova
– smanjenje broja cvetova u narednoj godini
– skraćenu dužinu čuvanja plodova
Ožegotine se najčešće javljaju u julu i avgustu mesecu kada temperatura predje 30 stepeni i naročito kada posle dužih perioda oblačnog vremena nastupi vedro i toplo vreme. Masovnije se javljaju na jugo-zapadnim delovima krune i kod sorata sa tankom pokožicom. Takodje, ova osatljivost se povezuje i sa manjkom kalcijuma. Po nekim podelama imamo tri tipa podela ožegotina:
– oštećenja epidermalnih i subepidermalnih ćelija koja nastaju kada je temperatura površine ploda malo preko 50 stepeni. Tada tkivo nekrotira.
– oštećenja epidermalnih ćelija i tu dolazi do promene boje povredjenog dela pokožice.
– fotooksidativna oštećenja nastaju usled naglog izlaganja zasenjenih plodova Sunčevom zračenju.
Ova poslednja nastaju kod prejake zalene rezidbe koja se nestručno izvede a bude od ključnog značaja. Takodje treba napomenuti da temperatura onih delova ploda koji su direkno izloženi Sunčevom zračenju u odnosu na temperaturu vazduha može biti i 15-18 stepeni, dok zasenjeni delovi imaju oko 8. Do ovih razlika dolazi ne samo zbog temperature vazduha već i zbog inteziteta Sunčevog zračenja, brzine vetra, inteziteta transpiracije, vlažnosti vazduha, veličine ploda…Kako ovaj problem ublažiti ili eliminisati? Na prvom mestu kvalitetna primena agrotehničkih mera koje podrazumevaju dobru ishranu, navodnjavanje i mere borbe protiv biljnih bolesti i štetočina. Sve ovo dovodi do dobre lisne mase koja pravi zaštitu od direknog zračenja. Takođe, postavljanje protiv gradnih mreža kojima je osnovna funkcija zaštita od grada a posredna je zasena koja predstavlja benefit u smanjenju rizika od pojave ožegotina. Kod sadnje poželjno je da nam je pravac redova sever jug….Realno gledano, štete koje nastaju kao posledica oštećenja plodova od ožegotina se mere milionskim iznosima. Zbog globalng zagrevanja i povećanja vrednosti UV zračenja u budućnosti se mogu očekivati i veći proizvodni gubici.
Marković Boban
PSSS Smederevo