Gubici azota iz mineralnih đubriva evidentirani su u periodu od 1976-81. godine od većeg broja naučnika. Određivanje potreba za azotom i to određujući sadržaj lakopristupačnog mineralnog N, u obliku nitrata (NO3), utvrdili su Verman i Šarf (Werman and Sharp, 1978).
Intenzivno, da ne kažem masovno, korišćenje N đubriva u poljoprivredi datira od 50-ih godina XX veka i poklapa se sa Zelenom revolucijom.
Azot se gubi kada je u gasovitom obliku (elementarni azot i amonijak) emisijom gasova i kada je u obliku nitrata (NO3) ispiranjem padavinama ili prilikom zalivanja premeštanjem u dublje slojeve zemljišta.
INHIBITOR UREAZE – azotno mineralno đubrivo UREA
U azotnom mineralnom đubrivu urea azot je u amidnom obliku NH2. Njegova transformacija u amonijačni oblik NH4 odvija se veoma brzo ukoliko su uslovi optimalni (temperatura i vlažnost). Tokom boravka granule na zemlji aktivira se enzim ureaza koji svojom aktivnošću prevodi amidni oblik azota u gasoviti i dolazi do emisije azota u atmosferu. Dolazi do gubitka.
Na ovaj način gubitak azota je najintenzivniji pri temperaturi vazduha iznad 10°C i na -0,5 do -2,5°C. Minimalni je gubitak oko 14%, od dodatog azota, a maksimalan je 42% (retki uslovi kod nas).
U dokumentu se nalazi šema i objašnjenje kako deluje inhibitor ureaze i u kom obliku se azot čuva u zemljištu.
Bogdan Garalejić, dipl.inž., savetodavac-saradnik, PSS Institut Tamiš Pančevo
Bogdan Garalejić
Bogdan Garalejić