Atmosferski vazduh je mehanička smeša kiseonika, ugljen – dioksida, azota i plemenitih gasova (argon, kripton, neon, ksenon i helijum). Vazduh u različitim životnim sredinama sadrži i vodenu paru, čestice prašine, mikroorganizme, zatim ozon, vodonik peroksid, amonijak, azot- dioksid i druge gasove i korpuskularne materije koji predstavljaju zagađivače. Zbog neprekidne difuzije i cirkulacije u najnižem sloju, atmosferski vazduh neprestano održava relativno normalnu koncentraciju svih sastojaka. Sastav vazduha u stajama uglavnom zavisi od građevinskih karakteristika objekata, klimatskih uslova, kao i nekih svojstava životinja. Građevinske karakteristike uglavnom se odnose na uticaj vrste materijala i načina izgradnje objekata. Klimatski uslovi uzimaju u obzir uticaj svih faktora klime određenog područija, dok se osobine životinja odnose na vrstu, rasu, kategoriju, kao i njih broj. Pored toga, na sastav stajskog vazduha veliki uticaj ima i tehnološki proces proizvodnje. Razlika u sastavu između vazduha koji udišu i izdišu životinje bazira se skoro isključivo na procesu udisaja koseonika i izdisanja ugljen- dioksida. Relativni udeo kiseonika u izdisajnom vazduhu sman juje se sa oko 21% na oko 16% (kod konja na 16-18,6%, krava na 14,9-18,1%). Istovremeno, udeo ugljen- dioksida se sa 0,035% na oko 4% (do 3,68% kod konja i do 5% kod krava) što znači da njegovo povećanje iznosi preko 100puta. U izdahnutom vazduhu veća je količina vodene pare, koja u atmosferskom vazduhu, zavisno od temperature i drugih meteoroloških faktora, varira od 2 do 30 g/m3 vazduha. Izdisajni vazduh sadrži veće količine azota (79,99% kod krava) zbog njegovog difundovanja iz digestivnog trakta životinja. Najzad, u vazduhu staja dolazi do povećanja količine amnijaka, sumporvodonika i drugih kloačnih gasova, prašine i mikroorganizama.
Verica Lazarević
PSSS Jagodina
Lazarević Verica
Lazarević Verica