Štetočine u usevima jesenjeg kupusa

Na području Jablaničkog okruga, usevi kupusa za jesenju proizvodnju nalaze se u fazi glavice dostigle 20 do 30% očekivane veličine.Vizuelnim pregledom useva registrovano je prisustvo larvi kupusovog moljca (Plutella xylostella). U toku je piljenje larvi osme generacije ove štetočine. Larve se pile iz jaja beličasto-žućkaste boje, položenih pojedinačno ili u grupama, na naličju listova. Štete pričinjavaju upravo larve hraneći se listovima, a u kasnijim fazama ubušuju se u glavicu. Najpre se ubušuju između epidermisa i izgrizaju lisno tkivo praveći mine, da bi potom izašle na površinu lista sa donje strane. Pri jačem napadu može ostati samo glavni lisni nerv. Takođe je registrovano prisustvo larvi pamukove sovice (Helicoverpa armigera), kao i larvi malog kupusara (Pieris rapae). Pamukova sovica je migratorna i izrazito polifagna vrsta koja se hrani na preko 250 gajenih i spontanih biljnih vrsta. Sveže položena jaja ove sovice su bele boje, sferičnog oblika, sa uzdužnim rebrima. Pred piljenje imaju smeđu nijansu. Boja gusenica je u početku žućkasto-bela, kasnije zelena. U završnom stadijumu razvoja imaju tamne trake duž leđne strane. Štete nanose upravo gusenice svojom ishranom. Jaja malog kupusara su izdužena, žućkasto-narandžaste boje. Gusenice žućkaste, kasnije zelene boje, obrasle gustim, kratkim dlačicama po čitavom telu, izgrizaju listove, ali se i ubušuju u glavice čime nanose još veće štete.
Prisutvo, dinamika leta leptira kupusovog moljca prati se feromonskim klopkama, dok se feromonskim i svetlosnim klopkama prati dinamika leta pamukove sovice. Kontinuiranim vizuelnim pregledima useva utvrđuje se prisutvo položenih jaja, ispiljenih larvi, kako kupusovog moljca, pamukove sovice, malog kupusara, ali i prisustvo drugih štetočina i njihovih razvojnih stadijuma, koje mogu biti prisutne u usevima kupusa ( bela kupusna mušica, buvači, tripsi … ). Monitoring štetočina, poznavanje njihovog ciklusa razvoja, uz monitoring uslova sredine putem meteoroloških stanica, kao i praćenje faza razvoja biljke domaćina, omogućava adekvatnu, pravovremenu i efikasnu zaštitu. Dakle pri izboru i primeni hemijskih preparata treba voditi računa o razvojnom stadijumu štetnog organizma, fazi razvoja biljke, karenci preparata, maksimalno dozvoljenom broju primene jednog preparata tokom vegetacije. Proizvođačima kupusa preporučuje se pregled useva radi utvrđivanja prisustva larvi ovih štetočina. Ukoliko se utvrdi njihovo prisustvo, u cilju sprečavanja oštećenja na listovima, kao i ubušivanja u glavice, preporučuje se primena registrovanog insekticida larvicidnog delovanja. Redovne agrotehničke mere, uklanjanje ostataka nakon berbe, plodored, su važne nepesticidne mere.
Bojana Karapandžić, dipl.ing.polj.