Godišnji proizvodni ciklus maline – mr Mitić Aleksandar

U jednoj kalendarskoj proizvodnoj godini malina prolazi kroz dva osnovna perioda i to: period mirovanja, kada su pritajne životne funkcije i period vegetacije intezivnog rasta i razvića. Pored ova dva osnovna imamo i dva prelazna a to je period ulaska iz vegetacije u mirovanje i period izlaska iz mirovanja ili početak vegetacije. Prelazni periodi su veoma bitni od njih zavisi pravilno i uravnoteženo razviće, kako ujesen sa postepenim snižavanjem temperature i otpadanjem lišća od izdanak maline, tako i u uproleće buđenjem vegetacije i laganim kretanjem razvoja i razvića maline. Period vegetacije započinje pozitivnom temperaturom i kretanjem pupoljaka u proleće i malina prolazi kroz više fenofaza i to: rastenje izdanaka i listanje, razvoj rodnih izdanaka, cvetanje opršivsnje i oplodnja, zametanje rast-razvoj i sazrevanje plodova, inicijacija i diferencijacija začetaka cvetova u rodnim pupoljcima, završetak vegetacije i otpadanje lišća. Određene fenofaze se dešavaju samostalno dok se neke preklapaju međusobno. U proleće sa pozitivnim temperaturama aktivira se koren, započinje bubrenje pupoljaka vegetativnih, započinje rast novih izdanaka u toku aprila i maja intezivno rastu od maja do avgusta. Početkom aprila iz mešovitih pupoljaka prošlogodišnjeg izdanka započinje formiranje plodonosnih mladara. Cvetanje jednorodnih sorti je u toku maja meseca i traje 30 – 35 dana a nekad i više u zavisnost od vremena. Oplođenje po dalasku polena na žig tučka odvija se za 24 h. Razvoj plodova traje od 30 do 40 dana. Zrenje plodova u našim malinogorjima je od 20 juna pa do 30 jula. Ovo su podaci oko 300 m nadmorske visine a sa povećanjem nadmorske visine kasnije stižu sve fenofaze za 30 dana a može i više u zavisnosti od godine. Sorte dvorodne kreće sazrevanje od sredine jula pa pojave prvih jesenjih mrazeva, u plastenicima skoro do kraja godine. Diferenciranje cvetnih elemenata u pupoljcima novih izdanaka jednorodnih sorti započinje u septembru mesecu i to prvo kod manje bujnih izdanaka a kasnije kod bujnih izdanaka. Period mirovanja počinje lagano kada dani postanu kraći a temperature niže. Pre nego što listovi otpadnu iz njih se premeštaju rezervne organske materije u starije delove gde se skladište do početka sledeće vegetacije i to u korenu i podzemnom stablu. Sa otpadanjem lišća krajem novembra ili većinom tokom decembra meseca malina započinje fiziološko mirovanje koje traje od 30 do 40 dana . Da bi pupoljci izašli iz fiziološkog mirovanja potrebno je da provedu od 850 do 1700 h na temperaturi ispod 5°C. Sa završetkom ovog perioda pupoljci maline su spremni da započnu novi vegetacioni ciklus i krenu, ali su oni uslovljeni ekološkim činiocima i onda miruju pa se ovo mirovanje zove ekološko ili prinudno mirovanje. Za proizvodnju maline bitno je da nema temperaturnog kolebanja i da malina započetu vegetaciju razvija bez prolećnih poznih mrazeva a time i sigurnim prinosima.

mr Mitić Aleksandar