Prednosti gajenja povrća u zaštićenom prostoru u leskovačkom kraju

Područje Leskovca nalazi se u plodnoj kotlini na nadmorskoj visini 210-240 m. Umereno kontinentalna klima, sa prosečnom godišnjom temperaturom 11,40 C0, padavinama 628 mm. Blaga nadmorska visina, dosta toplote i svetlosti u vegetacionom periodu su uslovi koji pogoduju uspešnoj povrtarskoj proizvodnji.
Na području Jablaničkog okruga primat u poljoprivrednoj proizvodnji zauzima povrtarska proizvodnja. Ove godine pod povrtarskom proizvodnjom nalazi se 12500 ha, godinama unazad proizvodnja u zaštićenom prostoru se uvećavala i ove godine, prema našim procenama nalazi se oko 1850 ha.
Ulaganja u savremenu proizvodnju povrća u zaštićenom prostoru su velika, ali leskovački povrtari, proizvodnjom više useva tokom godine pokušavaju da uloženo što pre vrate. Što je savremeniji plastenik i viši nivo agrotehnike, to je proizvod kvalitetniji i pre će naći put do tržišta. Proizvodnja u zaštićenom prostoru odvija se u plastenicima (niskim i visokim tunelima). To je stalni stabilni zaštićeni prostor, prekriven najlonom. Njihova konstrukcija je izgrađena od pocinkovanih čeličnih cevi i aluminijumskih profila. U plastenicima bez grejanja proizvodnja se odvija kada spoljna temperatura nije niža od -4 do -8 °C, što omogućava proizvodnju od početka marta (za kulture koje nemaju velike potrebe za toplotom) i početkom aprila (za toploljubive povrtarske kulture). U jesen se takvi objekti mogu koristiti do kraja novembra. U poslednje vreme, u takvim plastenicima radi se proizvodnja krompira „za mlado“, gde se sa sadnjom počinje već krajem prve dekade decembra, a sadnja se odvija i tokom januara i februara. Ako na gazdinstvu ne postoji mogućnost dogrevanja plastenika, proizvođačima se preporučuje gajenje ranog krompira uz prekrivanje biljaka agrotekstilom ili perforiranom folijom. U plastenicima i staklenicima sa grejanjem proizvodnja se odvija i u zimsko-prolećnom periodu za proizvodnju toploljubivih vrsta i za proizvodnju rasada.
Zbog intenzivne proizvodnje tokom godine u zaštićenom prostoru i velikih zahteva tržišta ponekad je vrlo teško pridržavati se plodoreda. Povremeno se dešava da dodje do ponovljene setve ili sadnje iste kulture više godina za redom ili čak više puta tokom jedne godine, što nije za preporuku zbog pojave bolesti i štetočina, jednostranog korišćenja hraniva, što se na kraju odražava na smanjenje količine i kvaliteta prinosa. Kod većine povrtara u kombinaciji sa malčiranjem primenjuje se i navodnjavanje useva sistemom kap po kap. Sistem za navodnjavanje kapanjem postavlja se ispod malča a njime se najčešće vrši i prihranjivanje. Na ovaj način se voda i hraniva dodaju dozirano u optimalnim količinama u blizinu korena biljaka.
Najčešće gajene kulture u zaštićenom prostoru na našem području su: paprika, paradajz, krastavac, kupus, salata, u poslednje vreme sve zastupljeniji je i mladi krompir. Paprika je kultura koja je strateški vrlo znčajna za područje delovanja PSSS Leskovac, a proizvodnja ove kulture na ovom području predstavlja tradiciju i ponos. U strukturi setve svake godine pod paprikom se površine uvećavaju. Paprika pripada grupi povrća koji za svoj uspešan rast i razvoj imaju izrazite zahteve za umerenom toplotom, visokim intenzitom svetlosti i vodom. Zbog ekonomske opravdanosti proizvodnje paradajza i krastavca na ovom području, proizvodnja ovih kultura je sve intenzivnija u zaštićenom prostoru.

Jelena Stojiljković, PSSS Leskovac