Organsko pčelarstvo

Prostor na kome se nalaze pčelinjaci i površina koju obilaze pčele moraju odgovarati uslovima organske proizvodnje i biti registrovani zajedno sa pčelinjakom. Premeštanje pčelinjaka mora biti odobreno od strane ovlašćenog lica. Pčelinjaci moraju biti zasnovani na podeli pčelinjih zajednica i formiranju rojeva iz organskih pčelinjaka. Pčelinji vosak za osnivanje nove košnice mora poticati iz organske proizvodnje. U organskoj proizvodnji mogu se upotrebljavati samo organski proizvedeni propolis, vosak i biljna ulja. U organsku proizvodnu jedinicu može se uneti 10% matica i rojeva u toku godine koji nisu proizvedeni u organskoj proizvodnji. Unešene matice i rojevi smeštaju se u košnice sa organskim saćem ili osnovama saća.
Košnice se prave od prirodnih materijala koji ne mogu da dovedu do kontaminacije životne sredine ili pčelinjih proizvoda. U dezinfekciji košnica dozvoljeni su fizički tretman vodenom parom i direktno izlaganje plamenu.
Lokacija pčelinjaka mora:
• obezbeđivati dovoljno pripodnog nektara, medne rose, polena za pčele i pristup higijenski ispravnoj i čistoj vodi;
• u prečniku od 3 km sadržati useve organske proizvodnje ili prirodne vegetacije kao izvora nektara, ili useve koji su tretirani metodama koje neznatno utiču na životnu sredinu i kao takvi ne mogu značajno štetiti označavanju pčelarskog proizvoda kao organskog;
• biti van urbanih centara i udaljena najmanje 1 km od saobraćajnica, industrijskih postrojenja, deponija, pogona za uništavanje otpada i od površina pod konvencionalnom poljoprivrednom proizvodnjom.
U organskom pčelarenju je zabranjeno sakupljanje meda i drugih pčelinjih proizvoda uništavanjem pčela u saću. Zabranjeno je odsecanje krila matici. Dozvoljena je zamena matice koja uključuje i ubijanje stare matice. Zabranjeno je uništavanje trutovskog legla, osim u slučaju pojave varoe.
U dimilicama za pčele dozvoljena je upotreba netretiranog drveta i prirodnih goriva (pečurke, osušene netretirane piljevine). Upotreba fosilnih goriva (ulja, dizel goriva, i dr. petrolejskih proizvoda) nije dozvoljena. Veštačka ishrana pčela dozvoljena je samo u ekstremnim klimatskim uslovima. Veštačko prihranjivanje vrši se medom iz organske proizvodnje, a po mogućnosti sa iste proizvodne jedinice.Usled klimatskih uslova koji mogu izazvati kristalizaciju meda, dozvoljeno je korišćenje organski proizvedenog šećernog sirupa ili organske šećerne melase, samo uz odobrenje nadležnog organa.
Za vreme veštačkog hranjenja pčela vodi se evidencija o:
– vrsti i poreklu proizvoda;
– datumu korišćenja;
– korišćenim količinama;
– košnicama u kojima je vršeno veštačko prihranjivanje.
Veštačka ishrana pčela dozvoljena je u periodu od poslednjeg sakupljanja meda i 15 dana pre početka narednog medonosnog perioda. Košnice se na kraju proizvodne sezone ostavljaju sa dovoljnim rezervama meda i polena da pčele prežive zimu.
Prevencija bolesti u organskoj pčelarskoj proizvodnji zasniva se na primeni mera kojima se povećava otpornost na bolesti i sprečavaju infekcije, kao npr.:
– sistematska kontrola košnica i trutovskog legla,
– obezbeđivanja dovoljne rezerve polena i meda u košnicama,
– redovna dezinfekcija materijala i opreme uodređenim intervalima,
– uništavanje kontaminiranih materijala i njihovih izvora,
– redovna zamena pčelinjeg voska i zamena matica.
U zdravstvenoj zaštiti pčela prednost imaju fitoterapeutski i homeopatski proizvodi. Ako je upotreba preparata neefikasna za iskorijenjivanje bolesti ili infestaciju, mogu se koristiti hemijski sintetizovani medicinski proizvodi samo uz kontrolu veterinara. U tretmanu protiv varoe mogu se koristiti mravlja kiselina, mlečna, sirćetna i oksalna kiselina, kao i biljni preparati (mentol, timol, eukaliptol ili kamfor). Košnice pčela koje se tretiraju hemijski sintetizovanim proizvodima smeštaju se u izolaciju tokom trajanja tretmana. Posle završenog tretmana sav vosak se menja organski proizvedenim voskom i određuje se prelazni period od jedne godine. Kada se primenjuje veterinarsko medicinski proizvod za lečenje pčela, podaci o dijagnozi, dužini tretmana i karence, moraju biti dostavljeni ovlašćenom licu pre izdavanja sertifikata za proizvod organske poljoprivrede.

Nikolić Zoran dipl. inž.