Uticaj kiselosti zemljišta na ishranu biljaka – Snježana Vujinović

Obzirom da se u zemljištu nalaze različiti elementi koji međusobno stvaraju soli, u zavisnosti od toga da li preovlađuju kiseline ili baze, i reakcija zemljišta je različita. Zemljišta mogu biti kisela, bazna i neutralna. Reakcija zemljišta, odnosno pH vrednost, je veoma značajna za ishranu i život biljaka. Značajan uticaj reakcije zemljišta na život biljaka odnosi se na rastvorljivost pojedinih biogenih elemenata ili elemenata koji se nalaze u zemljištu u znatnim količinama, ali ih biljke veoma malo usvajaju, kao npr kod aluminijuma čija se količina u rastvorljivom stanju povećava pri zakišeljavanju zemljišta. Ovo izaziva promene u rastvorljivosti fosfata tako da u kiselim zemljištima, sa mnogo rastvorljivog aluminijuma, nema dovoljno fosfora u pristupačnom obliku. Isto tako u kiselim zemljištima se smanjuje rastvorljivost molibdena, koji je važan za ishranu biljaka zbog toga što učestvuje u mnogim procesima kretanja azota. Posebno je pristupačnost molibdena značajna za leguminoze jer one imaju na korenovom sistemu kvržice u kojima se nalaze bakterije sposobne za fiksaciju azota iz vazduha. U kiselim zemljištima nema dovoljno molibdena pa je zato gajenje leguminoza na ovim zemljištima manje uspešno nego na zemljištima koja su neutralne ili alkalne reakcije. Reakcija zemljišta utiče i na pristupačnost gvožđa, jer u zemljištima koja su alkalne reakcije, a ona sadrže znatne količine kalcijumkarbonata – kreča koji smanjuje rastvorljivost gvožđa a samim time i njegovo usvajanje od strane biljaka. Slično gvožđu i mangan menja rastvorljivost u zavisnosti od reakcije zemljišta, tako da na zemljištima sa dosta kreča biljke pokazuju znake nedovoljne ishrane manganom, a na jako kiselim zemljištima, on se nalazi u toksičnim količinama za neke biljke. Preporuka svim poljoprivrednim proizvođačima je da redovno rade hemijsku analizu zemljišta kako bi znali koliko ima hranjivih materija u zemljištu, odnosno kakva je plodnost zemljišta. Na osnovu rezultata analize zemljišta, proizvođači dobijaju preporuku o pravilnom i racionalnom đubrenju u smislu vrste i količine đubriva, kao i vremena primene. Takođe, na osnovu hemijske analize utvrđuje se i reakcija zemljišta, odnosno pH vrednost zemljišnog rastvora, na osnovu čega možemo odrediti potrebne količine krečnog materijala u cilju meliorativne popravke kiselih zemljišta. Snježana Vujinović, dipl.inž.